Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dostępświadczyocharakterzeprzestrzenitypugrupowego.Niektóreprzestrzeniepu-
bliczneadaptowałyjednaktęnazwę.
FranklinCourttoplacdedykowanypamięciBeniaminaFranklina.Intencjąauto-
rów(Venturi,Scott&Brown)byłozaakcentowaniemiejsca,gdziestałdom,wktórym
Franklinmieszkał.Szczupłośćprzestrzenisprzyjałastworzeniu„domowo-rodzinnej”
atmosferywnętrza,copodkreślazarównonazwa,kompozycja,jakidetalurbani-
styczny(np.umieszczonewposadzcecytatyzprywatnychlistówFranklina).Warto
tuwspomniećoprojekcie„odbudowy”pierzeirynkuwPszczynie.Pracazostaławy-
konanaprzezgrupęstudentówWydziałuArchitekturyPolitechnikiWarszawskiejwra-
machpraktykwakacyjnychzurbanistykipodkierunkiemAndrzejaGawlikowskiegooraz
GrzegorzaChodkowskiegow1970r.iopublikowanaw„Architekturze”nr12/70.Projekt
polegałnaodtworzeniujednejzpierzeirynkuwpostacirusztuogabarytachikształtach
istniejącejniegdyśzabudowy.Toproste,leczjednocześnietwórcze,rozwiązanienieste-
tyniedoczekałosięrealizacji.Byćmożebyłozbytnowatorskie,jaknaoweczasy,lub
teżwładzemiastanieuzyskałydostatecznychśrodkównajegorealizację.
Chybabardziejadekwatnąnazwą,którąmożnawłączyćdogrupyokreśleńplacu,jest
dziedziniec.Wynikatoprzedewszystkimztego,iżczęśćplacówwykształciłasięzprze-
strzenidziedzińcówpałacowychczyreprezentacyjnychbudynków.Przykładamitakpo-
wstałychplacówsą:placPiłsudskiego,któryzcour
d’honneurkrólewskiegopałacuAugustaIIstałsię,
polikwidacjiw1719r.bram,publicznymplacem
miejskim,atakżeplacKrasińskich,początkowo
dziedziniecrezydencjiKrasińskich,którypowyku-
pieniuw1765r.całejparceliwrazzzabudowaniami
przezRzeczpospolitąstałsięplacemmiejskim.
Określenie
„maidan”
(„midan”),
objaśnione
jestwniektórychwydawnictwachsłownikowych
(np.Słownikuwyrazówobcychizwrotówobcoję-
zycznychWładysławaKopalińskiego)jako„podwó-
rze”,„dziedziniec”(wjęzykupolskimmajdanwspół-
cześnieinterpretowanyjestjakosynonimokreśleń
manele,toboły,używanyjeszczeczasemjakoar-
chaiczneokreśleniewiejskiegopodwórzagospodar-
czego),przyjęłosięjakookreślenieplacu(Maidanel
Tahrir–placNiepodległościwKairze).Sugerowany
sposóbużytkowaniaprzestrzenimaidanujakobo-
iskadogrywpolo,jakpodajeprzewodnik„Pascala”
poEgipcie,jestrównieżopisanyprzezinnegoautora
–MichaelaWebba.Wprawdziewkrajachkulturyis-
6.MaidaniShah−Isfahan.Obecnieporośniętyzieleniąplacmiejski,niegdyś
zaprojektowanyjakoboiskodogrywpoloitargowiskodlastolicyPersjiprzez
lamuklasycznyplacniewystępujejakodominująca
szachaAbbasaI,najwybitniejszegowładcyzdynastiiSafawidów
formastrukturymiejskiej,lecznazwa(„maidan”/„mi-
dan”)zostałaadaptowanajakookreślenieplacu.17
Jakwynikazprzytoczonychprzykładów,wielemiejsc,któreniezawierająwnazwie
dosłownegotłumaczeniahasła„plac”najęzykpolski,jakoformaprzestrzennaodpowia-
NAZWA
17
Wydajesię,żefunkcjędominującejprzestrzenipublicznejwkrajachmuzułmańskichpełniraczejdziedziniecme-
czetu.
16
