Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
polskimawtymprzypadkudrugorzędneznaczenie.Zarównobowiem„square”,„gre-
en”,„námĕsti”,jaki„piazza”,„Platz”,„plaza”,„rynek”mogąspełniaćfunkcjezwiązane
zprzestrzeniąotwartą(publiczną,techniczną?),jakąjestmiejskiplac.Niektórewyraże-
nia,jak–„square”(skwer),„park”(park),„crescent”(ulicawkształciepółkola),„circus”
(placuzbiegukilkuulic),„green”(trawnik,murawa,łąka),„Markt”(targ,targowisko,
rynekhandlowy),„court”(dziedziniec,podwórze),„borg”(zamek),„maidan”(podwórze,
dziedziniec),wtłumaczeniunajęzykpolskiniesąodpowiednikamisłowa„plac”.Jed-
nakżeprzykładyilustrującetaknazwanemiejscapozwalająstwierdzić,żeprzestrzenie
temającharakterplacumiejskiego.
RoyalCrescentiCircuswBathzaprojektowanewpołowieXVIIIw.przezJohna
WoodaijegosynaJohnaWoodaJr.stanowiąelementyskładowesekwencjiprzestrzeni
publicznych,którychrealizacjamiałaożywićpodupadłeuzdrowiskoangielskie.Prze-
strzenie,którepowstałynaciąguosibiegnącejod
staregocentrummiastawkierunkuotaczających
jewzgórz,zostałyskomponowanejakoowalne
ipółokrągłeformyprzestrzenne.Zwartazabudowa
otaczającaCicusnapewnokwalifikujejegoprze-
strzeńdogrupywnętrztypuplacowego.
PółokrągłykształtobudowyRoyalCrescentma
wyraźnezamknięciazjednejstronygrupąwysokiej
zieleni,azdrugiejścianązabudowy.Jestwięcrów-
nieżprzestrzenią,którauzyskałacharakterplacu.
Płaszczyznyzieleniwypełniająceobieprzestrzenie
sącharakterystycznedlakompozycjiangielskich
„squares”,leczrównieczęstostosowanewinnych
przykładachrozwiązańplacówmiejskich.Wprowa-
dzaniedownętrzaplacugrupzieleni,wtymwyso-
kiej,jestjednymzczęstodziśstosowanychprzez
projektantówsposobówuatrakcyjnieniaichprze-
strzeniitworzeniaklimatuśrodowiskanaturalnego
wzespołachmiejskich,atakżeumożliwiawykorzy-
stanieplacujakomiejscadowypoczynkuirekre-
acji(IndustrialLifePlazawMontrealuczyFountain
5.RoyalCrescent–Bath
PlacewDallas).
Wśródokreśleńpojawiasięrównieżgrupanazwzwiązanychzpojęciem„dziedziniec”,
„podwórze”(„podwórzec”)–jaknp.angielskieokreślenie„court”,arabskie„maidan”/„mi-
dan”.Dziedziniecczypodwórzewdzisiejszympojęciuraczejkojarzonejestzprzestrze-
niąoograniczonymdostępie,czyliprzestrzeniąocharakterzespołecznymlubgrupo-
wym.Mówiącpodwórze,skłonnijesteśmyraczejwyobrazićsobiepodwórkowzabudowie
mieszkaniowej,gdziebawiąsiędzieci,astarsimogąspokojniewypoczywaćnaławce,
czyliprzestrzeń,którajestprzypisanaiużytkowanaprzezokreślonągrupęosóbzamiesz-
kującychwpobliżu.ChoćnaprzykładwprzypadkuplacówwBarceloniemożnaodnieść
wrażenie,żewłaśniedotakichfunkcjizostałystworzone(np.Plagad’AngelPestaňa,Pla-
gaFrancescoLayret,PlagaTrilla,PlagadelaVirreina).Chybanajbardziejznamiennym
przykłademmogąbyćcharakterystycznedlaXIX-wiecznejzabudowymiejskiejpodwó-
rza-studnie.Ichzwartaobudowaiczęstosprowadzonydociasnejbramyczyprzejścia
ETYMOLOGIANAZWY
15
