Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
52
ArentvanNieukerken
neprzezSchillerarozróżnieniemiędzypoezjąnnaiwną”ansenty-
mentalną”)romantycznąodmianępoezjinpastoralnej”cechował
czynnikstylizacyjny,alewydajesię,żenp.dlamłodegoMickiewicza,
autoraBalladiromansów,wieśbyłanaturalnymotoczeniem(pod
tymwzględemmożnagoporównaćzpoetamitakimijakRobert
BurnsiAleksiejKolcow,którychpodinnymiwzględamizdecydo-
wanieprzerósł),idlategoniemusiałonexplicitezaznaczaćswoje-
godystansudoprostychbohaterówtejnbezosobowej”poezji.Naiwne
stylizacjepoezjigminnejstraciłyjednakdosyćszybkoswąautentycz-
ność.NorwidmiałzasadniczopozytywnystosunekdotwórczościBoh-
danaZaleskiego,alestylizacjenamodłępoezjigminnej,których
dokonywałjegorówieśnikTeofilLenartowicz,wywoływałyjegosprze-
ciw,ponieważoweludowestylizacjebyłyzbytbezosobowe.nSenty-
mentalny”autor-wygnaniecprawiecałkowiciewycofałsięzeświata
przedstawionegotychutworów(praktykaNorwidawtakichprzy-
padkachbyłazupełnieinna:por.np.podtytułwspomnianychjuż
nCzęstochowskichwierszy”:nWParyżu,wmieściefrancuskim,pi-
sane,aCzytelnikom«Wiarusa»przypisanenaNowyRok1851”[wy-
różnieniemoje,A.v.N.]).BrakowałowstylizacjachLenartowicza
równieżdoświadczeniaistotnegodlapokoleniaNorwidaodsamego
początku,amianowiciecierpieniaspowodowanegoprzezbrak(anie
utratę)rajudzieciństwa(oczywiścieteżwpostacipolitycznej–oj-
czyzny).Różnicatastajesięjasna,kiedyporównujemypoczątekpo-
ematuhistoriozoficznegoZaleskiegoDuchodstepuzutworem
otwierającymVade-mecum,owąnwędrówkęprzezpiekłonowocze-
sności”:nImniematka-Ukraina,/Imniematkaswegosyna/Upowi-
ławpieśnułona[...]Błogobyłomi–o!błogo;/Nigdy–nigdzie–
inikogo/Niepieściłaczulszamatka...[...]Śródojczyznydziśkatu-
szy,/Smutnynaśmierć–wsercu–wduszy,/Krewmniejeszcze
zrzucazłoża;/Chcęopiewaćwiekomdzieło,/Lecznatchnienieprze-
minęło,/NiechsięświęciwolaBoża!...”12nByłowojczyźnielauro-
woiciemno/Ijużnimiejscadawano,nigodzin/Dlanieczekanych
powićinarodzin,/GdyBoży-paleczaświtałnademną:/Niezdając
liczbyzrzeczy,któreczyni,/Żyćmirozkazałwżywotapustyni”[NPW
12JózefBogdanZaleski,Wybórpoezji,wstępBarbaraStelmaszczyk-Świon-
tek,wybórikomentarzCecyliaGajkowska,wydanietrzeciezmienione,Wrocław
1985,s.107–109.
