Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
u…piszęnaBabilon/doJeruzalem”
47
przezwiększączęśćswojegożyciatworzyłzperspektywynparyskie-
gobruku”.WodróżnieniujednakodautoraPanaTadeuszadopuścił
wswojejpoezjimożliwość,iżautentycznycudmożesięzdarzyćnie
tylkonabrukuwielkiegomiasta,lecztakżezapośrednictwemjego
realiów.Mickiewiczmógłsobieconajwyżejwyobrazić,iżświętość
bytuzostajeobjawionadepczącymmiejskibrukwygnańcomprzezpro-
roka-przybyszazuprzywilejowanejprzestrzeniwsi.Nicdziwnego,iż
objawienieposłannictwaTowiańskiegowywołałouniegoekstatyczny
wiersz,stanowiącystylizacjęnamodłęnpoezjigminnej”izaadreso-
wanydoBohdanaZaleskiego,tegonajbardziejnwiejskiego”wśród
wszystkichówczesnychpoetówpolskich,nukraińskiegosłowika”.To
właśniepersonifikowanapoezjafolklorystycznamabyćzwiastunem
tegoobjawienia:
mamsercamegorodzeństwo;/Piękniejszykrajniżten,cowoczachstoi,/Rodzi-
namilszaniżcałepokrewieństwo.//Tam,wpośródpracitrosk,iwśródzabawy,/
Uciekamja.Tamsiedzępodjodłami,/Tamleżęśródbujnejiwonnejtrawy,/Tam
pędzęzawróblami,motylami”[MDI,416].Problempoleganatym,iżowaoj-
czyznapełnimetafizycznejniejestdostateczniepierwotna.Nieprzekraczaanty-
nomiiświatopoglądunowoczesnego,lecztylkojeprzeciwstawia,przyczymjedna
znich(uczucie–jegonajczystszymobjawemjestmiłość:nTamwidzęją,jak
zgankubiałastąpa”[MDI,417])wbrewpotocznymiscjentystycznymprze[d]–są-
dom(wiadomo,iżzawarłyonewXVIIIwiekunnieświęte”przymierze)podpo-
rządkowujesobiedrugą(kalkulującyrozsądek,prozaicznierozumianycommon
sense).Sferanrealności”jakotakanietraciswojejmocy,jestonatylkoniepożą-
dana,niedoprzyjęcia.Trzebawięcpoprzezmaksymalnewytężeniewoliwydo-
byćzgłębiwłasnejduszyświatzdolnysięoprzećmartwej,leczjakżezaborczej
nicościświatanowoczesnego,ztymiżsamrdzeńosobowościczłowiekanowocze-
snego,wydziedziczonego,skażonyzostałduchemnanalitycznym”,rozkładającym,
stwarzającymnieprzenikalnepartykularyzmy.Aktprzeciwstawieniasię(zapośred-
nictwemuczucia,wyobraźnipoetyckiej)nowoczesnemuduchowiseparacjiiizo-
lacjijestwistociekolejnymprzejawemtegoducha(obszarpełnibytuzostał
najpierwumieszczonywjakiejśuprzywilejowanejczęściświata,anastępniecał-
kowicieodseparowanyodświatageograficznegoiprzeniesionydozaświatów).Ne-
gacjanegacjiniestanowituetapuwdrodzedoreintegracjiosobowościczłowieka
iocaleniaświata,ponieważjednostronniewolatywnycharaktertegoaktuzamy-
kanaszeoczynaCud.Cud,transcendującświatoweantynomie,wymagaotwar-
tościnałaskę,postawytwórczejbierności,dziękiktórejświatzwszystkimi
antynomiamiipęknieciamiobjawiasięnamnaglezcałkowicieinnejperspekty-
wy,przeistaczającsięwcałościdziękizstępującemusacrum.Takiecudowne
chwiledziejąsięregularniewemigracyjnejpoezjiNorwida.
