Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
50
ArentvanNieukerken
chome,niezmienne(nprawdziwa”wiecznośćwchodzibowiemdo
czasujakoczynnikporuszającygo,ocalający,prze-OBRAŻAJĄCY9).
To,cowidzimy,icowydajesięniezmienne,pozaczasowe(nierucho-
mośćtozamykaniesięprzedocalającąmocątranscendencji)toje-
dyniekulisy:nO!wsi,białaatłasemkwiatówjabłoni/Jakooblubienica
[...]Twojaprzeszłość?...–towczora,/Aprzyszłość?...Tyniełamiesz
głową,/Zawszeuciebiepora:W-czasówkrólowa!...”[NPWII,35]10.
Prędzejczypóźniejbowiemowanpowiatowa”idylla(nAch!...czynie
majużmiejscanaświecie/DlaNiewinnosci?/Ikiedyż?...zapomną
oPowiecie/Plagiludzkości!)zostajeunicestwionaprzeznowyPotop:
nAlićotostrach–milczkiemnadbiegablisko.../Wgórach,kędyś,
prysnęłylody,/Stuchatzalanejużognisko:/Jezioramiogrody!”[NPW
9Norwiduważa,żenieruchomośćjestoptycznymzłudzeniem.Niewolno
więcujmowaćróżnicymiędzyimmanencjąatranscendencjązapośrednictwem
tradycyjnejopozycjimiędzystawaniemsięabytem.Nietylkodziejesącałyczas
wruchu,lecztakżeświatfizykalny:nŻeświat...obiegamilmnóstwoogromne/
Najednopulsuzadrżenie–/Biegunyosiskrzypiąwiekopomne:/Czas–niepokoi
przestrzenie–”[NPWII,190].Bezruchutaknaprawdęniema.Uświadomienie
sobie,żeruszamysięzziemiąnŚwiattaksięmałystałnam–żepodstopy/Czu-
liśmyobrótglobu––”[NPWIII,290],pomaganamprzezwyciężyćtzw.potocz-
nypunktwidzeniaiotwieraćsięnaBożąłaskę.
10OniezwykłejciągłościwyobraźnipoetyckiejNorwida,jeżelichodziopew-
nemotywyisłowa-klucze(którychocenaulegajednakczęstomodyfikacjialbo
nawetinwersji),świadczyfakt,żebez-czasowośćwsi,rządzonejobrzędamiizwy-
czajami,poetaprzedstawiłjużwjednymzeswoichnajwcześniejszychutworów.
WierszDowieśniaczkijestdopewnegostopniazapowiedziąutworunWieś”zVa-
de-mecum(por.nTy–niełamieszgłowy/Nadstrojem...”[NPWI,45]–n[...]Ty
niełamieszgłową,/ZawszeuCiebiepora”[NPWII,35,wyróżnieniemoje,
A.v.N.]),leczmotywpórrokusłużytuafirmacjiwsijakoźródłaświeżości,spon-
tanicznościizdrowia(nMiłośćtwa,jakjagoda,samawustapłynie”).Bezczaso-
wośćniekojarzysięzjałowościąimartwotą,leczumożliwiacyklicznąregenerację
życia:nTy–niełamieszgłowy/Nadstrojem[takczyniąkobietynświatowe”,nie-
wolnicemody–A.v.N.],jakobrzoza,cosięniekłopocze,/Czyjąśniegbrylantu-
je,czyjąwicherkrwawi,/BogdydaPanBógdożyć,bocianzaklekocze,/Wszystko
sięrazemznajdzie,wszystkosięodżywi”[NPWI,45].Tazdrowadziewczynajest
zawszenusiebie”,wzgodziezesobą,ożywiającswojeotoczenie(nTwojemyślisą
wsercu–twojesercewdomu,/Idombezsercatwegobyłbytylkodrewnem,/
Jakdrewnoznikłbywpróchnie,lubwuściskachgromu;”[tamże,44]),potrafi
więc,wprzeciwieństwiedomieszkańcówwsizVade-mecum,skutecznieopierać
sięwichromhistorii.
