Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WstępdoKsięgipiątej
15
iszeroko,jakonauka(scientia)badającastrukturę,podziały
iwłasnościrzeczy.Tedwarozumieniadialektykisąwistocie
komplementarne:paralelnośćstrukturludzkiegomyśleniawy-
rażonychprawidłamidialektykizestrukturamisamejrzeczywi-
stościjestumocowanawdialektycznejstrukturzeświata.Reguły
dialektykistosująsiędoświata,bozostaływpisanewstrukturę
rzeczywistościprzezTwórcęwszelkiejsztuki.Eriugenastwierdza:
Ztegowidaćwyraźnie,żeowasztuka,któradzielirodzaje
nagatunkiisprowadzagatunkidorodzajów,aktóranazywa
sięDIALEKTYKĄ,niezostaławymyślonaprzezczłowieka.
Twórcawszystkichsztuk,któreprawdziwiezasługująnato
miano,ustanowiłjąwnaturzerzeczy,amędrcyodkryliją
ispożytkowalidladogłębnegozbadaniarzeczywistości
30
.
Dialektykarozumianajakowiedzabadającastrukturęrze-
czywistościmożezostaćokreślonatakżemianemfizyki,wwy-
raźnymnawiązaniudoBoecjuszowegopodziałuwiedzynafizy-
kę,matematykęiteologię
31
.JanSzkotnazywatotakżedwojaką
formąużyciarozumuludzkiego–mądrościąiwiedzą–iwy-
jaśnia:
Aprzecieżwsensiewłaściwymnazywasięmądrościątęmoc,
dziękiktórejkontemplującyduch–czytoanielski,czyludzki
–ujmujewieczneiniezmiennesprawyBożerozważającalbo
pierwsząPrzyczynęwszystkiego,alboprymordialneprzy-
czynyrzeczy,któreOjcieccałenarazustanowiłwswoimSynu.
Amędrcynazywajątęformęrozumu–teologią.Wiedzązaś
jesttamoc,dziękiktórejkontemplującyduch(ł)rozprawia
30Eriugena,Periphyseon.Księgaczwarta(dalej:PPIV)748D–749A,
tłum.A.Kijewska,Kęty2012,s.77–79.Por.A.Kijewska,KsięgaPisma
iKsięgaNatury.HeksaemeronEriugenyiTeodorykazChartres,Lublin
1999,s.59–60.
31
Por.Boecjusz,WjakisposóbTrójcajestjednymBogiemanietrzema
bogamiII,tłum.A.Kijewska,w:tenże,Traktatyteologiczne,Kęty2007,
s.55–57.
