Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WstępdoKsięgipiątej
13
spoczynek,ponieważnicwięcejniewypłyniejużzNiejprzez
narodziny.Cóżbowiembędziestwarzać,gdyOnasamabędzie
wszystkimwewszystkichijedynieOnabędziesięjawićwe
wszystkim?
25
Opozostałychdwóchnaturachbyłamowawcałymdziele,
natomiasttutajWychowawcapokazuje,wjakisposóbtasama
jednaiprostaBożarzeczywistośćdopuszczadwojakisposób
kontemplacji(duplextheoria):razujmowanajestjakoPrzy-
czyna,razjakoCel,kuktóremuwszystkozmierza
26
.Można
byrzec,żeschematPeriphyseonumiałpodążaćzatymczwór-
podziałemnatury,aledziełorozrosłosięwbrewpoczątkowym
intencjom.Strukturategodziełajestjeszczedodatkowowzbo-
gaconaprzezfakt,żeschematuinterpretacyjnegodostarczyła
EriugenienietylkoKsięgaNatury,aleiKsięgaPisma,ado-
kładniejpierwszerozdziałyKsięgiRodzaju.Periphyseonjest
bowiemtakżeheksaemeronem,komentarzemdobiblijnego
opisudziełastworzenia,itematykakażdejksięgidostosowana
jestdoschematundziełsześciudni”
27
.Księgapiątarozpoczyna
sięniezwykleodważnąegzegeząwersu,którywdosłownymod-
czytaniusugerujewygnanieczłowiekazrajuiodsunięciegood
DrzewaŻycia:nNiechajterazniewyciągnieprzypadkiemręki,
abyzerwaćowocrównieżzDrzewaŻycia,zjeśćgoiżyćna
wieki?”(Rdz3,22).Eriugenawtypowydlasiebiesposóbod-
wołujesiędocałejgamyśrodkówretorycznychipartykułęne,
którazwyklewskazujenanegację,odczytujejakosugerującąpy-
taniealbowątpliwość.Wtensposóbzzakazuzdanietostajesię
obietnicą,zapowiedziątego,żeczłowiekwreszciewyciągnierękę,
zerwieowoczDrzewaŻycia,spożyjegoibędzieżyłnawieki.
25PPV,1019A–B,s.525.
26Por.W.Beierwaltes,„Duplextheoria”,w:Eriugena.Grundzüge
seinesDenkens,FrankfurtamMain1994,s.82–114.
27
Por.G.–H.Allard,Lastructurelittérairedelacompositiondu«De
divisionenaturae»,w:TeMindofEriugena.PapersoftheColloquium,
wyd.L.Bieler,J.J.O’Meara,Dublin173,s.147.
