Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
AgnieszkaKijewska
PeriphyseonuEriugeny,czegodałświadectwozarównowtekście,
jakiwscholiachdoVitaSanctiGermanizlat865–873
24
.
Periphyseon,jakjużzostałopowiedziane,jestmonumen-
talnymdialogiemWychowawcyiUcznia,dialogiem,który
podążazaschematemczwórpodziałunatury.Tenschemat
jestprzywołanynapoczątkuksięgipierwszejizamykatakże,
wformiepodsumowania,księgępiątą.Wartoprzytoczyćte
słowaWychowawcy:
Uczyniliśmyczworakipodziałpowszechnejnatury,którą
pojmujesięwBoguistworzeniu.Jegopierwszyczłonujmuje
iwyróżnianaturęstwarzającąiniestworzoną,drugi–naturę
stworzonąistwarzającą,trzeci–naturęstworzonąiniestwa-
rzającą,czwarty–niestworzonąiniestwarzającą.Bezwąt-
pieniapierwszaiczwartaformaorzekanesąjedynieoBogu.
Niejesttakdlatego,jakobyJegoNatura,którajestprostaibar-
dziej-niż-prostamogłabyćpodzielna,aledlatego,żedopuszcza
dwojakisposóbkontemplacji.KiedybowiemujmujęJąjako
PoczątekiPrzyczynęwszystkichrzeczy,toprawyrozumprze-
konujemniebeznajmniejszejwątpliwości,żeBożaIstotaalbo
Substancja,alboDobroć,Moc,Mądrośćipozostałewłasności,
któresąoBoguorzekane,niesąprzeznicstworzone,ponieważ
nicwiększegoniepoprzedzaBożejNatury,wszystkozaś,co
jest,ito,coniejest,zostałostworzoneprzezNiąidziękiNiej,
iwNiej,idlaNiej.KiedynatomiastrozważamtęsamąNaturę
jakoKreswszystkichrzeczyinieprzekraczalnąGranicę,której
wszystkopożądaiwktórejustanawiakoniecswojegonatu-
ralnegoruchu,toodkrywam,żeniejestOnaanistworzona,
anistwarzająca,jakożeNaturaistniejącadziękiSobiesamej
niemożebyćprzeznicstworzonaaniniczegoniestwarza.
Zaiste,mówimy,żeniczegoOnaniestwarza,gdywszystkie
rzeczy,którewyszłyzNiejnadrodzeinteligibilnychczyzmy-
słowychnarodzinpowrócądoNiejprzezcudowneiniewy-
powiadalnepowtórnenarodzinyiwszystkoznajdziewNiej
24Por.E.Jeauneau,Influenceérigéniennesdansunehomélied’Héric
d’Auxerre,w:Etudesérigéniennes,s.526.
