Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
StanisławCzekalski
Obrazteoretyzujący,
obrazteoretyzowany
ihistoriasztuki
[ł]dziękitemu,żestanęliśmyprzedobrazemvanGogha.Toonprzemówił.
MartinHeidegger,Źródłodziełasztuki1
Niechodzitu,abykazaćmumówić,leczpozwolićmówić.
JacquesDerrida,Prawdawmalarstwie2
Gadałdziaddoobrazu,aobrazdoniegonirazu.
polskieprzysłowie
Obrazotylestajesięobiektemteoretycznym,oilewstrzymujemowępły-
nącązzewnątrz,stawiaopórznanymskądinądteoriomczyformułomdyskur-
sywnymiprzynosidoświadczeniebrakusłówwichzasobiedlaujęciaosobliwości
jegowizualnegojęzyka.Jeżeliodrzucisiępokusęprzymierzeniaobrazudoktórejś
zgotowychteoretycznychklisziniekażemusięwtórowaćtemu,cotakaczyinna
teoriapodpowiada,pozostajewysiłekszukaniaokreśleńprzybliżającychto,coobraz
naswójsposóbpozwalazobaczyćipoznać;npoznać”oznaczatuprzeciwieństwo
rozpoznawczejidentyfikacjipoprzezprostyprzekładnaznajomepojęciaorazsys-
temypojęciowe.
Ideaobrazujakoobiektuteoretycznego,pobrzmiewającaechemrozważań
HeideggeraoButachvanGogha,majużdośćdługąiniecozawiłąhistorię,którą
wodniesieniudofrancuskiejsemiologiipikturalnejdobrzeopisałAndrzejLeśniak,
aktóraodpoczątkuwiązałasięzkrytykąhistoriisztukiopartąnazarzuciezbyt
redukcyjnegopodejściatejdyscyplinydoobiektujejbadań.Zamiastprzyglądać
sięobrazomwcałejichzłożoności,osnuwajeonawłasnymipojęciami,bydonich
każdyobrazsprowadzić3.InaczejniżautorIkonoflii-budującynietrafną,moim
zdaniem,opozycjęmiędzynurtemzwrotukuobrazowiprzyjmowanemuzaobiekt
teoretycznyanurtemstudiównadkulturąwizualnąreprezentowanymprzezMieke
1
M.Heidegger,Oźródledziełasztuki,przeł.L.Falkiewicz,nSztukaiFilozofia”1992,nr5,s.25.
2
J.Derrida,Prawdawmalarstwie,przeł.M.Kwietniewska,Gdańsk2003,s.378.
3
A.Leśniak,Obrazpłynny.GeorgesDidi-Hubermanidyskurshistoriisztuki,Kraków2010,s.145-148;
tegoż,Ikonoflia.Francuskasemiologiapikturalnaiobrazy,Warszawa2013,s.154-162.
AdamMickiewiczUniversityPress©2021
