Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
NowyczłowiekzapowiadanywpierwszychlatachPolskiLudowejniebył
jedynieegzogenicznymprojektemprzywiezionymzeWschodunaradziec-
kichczołgach.Wcześniejoinżynieriinastawionejnaprzyszłośćwypowiadał
sięm.in.FlorianZnaniecki.6DlaStanisławaOssowskiegonowyczłowiekbył
produktemkażdejzmianykulturyiformżyciaspołecznego.7Jużwlatach
30.pisałonzperspektywylewicowej,choćniekomunistycznej,onowym
świecieinowejkulturze,którądostrzegałwodmiennej,przyszłościowejkultu-
rzerobotniczej.8JakpisałjeszczeprzedIwojnąświatowąStanisławBrzo-
zowskiwLegendzieMłodejPolski:
Wcałymorganizmienarodowymczućparcienowychsił;jakdotychczasowymtypemideo-
genetycznymbyłPolak,ścielącygniazdkonazłośćświatu,takterazrodzisięmożenowytyp
Polaka,usiłującegoświatemzawładnąć,wgranicachswegożyciarządzićnim.Sumująsię
przesłankijakiegośnowegoaolbrzymiegofaktu:jeżelizdołaonsamsiebieująćwcałości_
będzienimpolskiwytwórca,polskiświadomyrobotnik,obejmującywodpowiedzialnewłada-
niekrajcały,przekształcającyPolskęwsamoistnyorganizmrządzącejsobąpracy.Oddzielne
momentytegofaktustająsięiszarpiąnaokołonas;trzeba,abystałsięoncałością,poznał
samsiebie,abyobjąłgoizagorzałwnimjedenduch.
Przyszłościąmiałbyćświadomyproletariuszbudującyspołeczeństwo
opartenapracy.S.Brzozowskidostrzegałjużnawetpierwszejegoegzempli-
fikacjewwydarzeniachroku1905.9Pomysłynareorientacjęsystemugos-
podarowania,acozatymidzieprzemianymentalnościludzkiej,spotykamy
równieżwówczesnymruchuludowym.10Tensamkierunek,choćwoparciu
oinnepodstawyideowe,przyświecałrefleksjomTadeuszaBieleckiego,który
wprzemówieniunaZjeździeMłodychObozuWielkiejPolskiweLwowie
w1927r.,przedstawiałzadaniajakiestojąprzedmłodymi:
Potrzebawynaleźćiwychowaćnowytypczłowieka,nowychludzi,którzybywPolscewresz-
cieładiporządekuczynili.11
DalszesłowaT.Bieleckiego,zarównopodwzględemschematuinterpre-
tacjiświata,poruszanychtematów,anawetstylistyki,niemówiącjużowy-
mienianychprzymiotachnowegoczłowieka,możnabyprzypisać,oczymsię
przekonamy,WładysławowiGomułce,dwadzieścialatpóźniej,iBolesławo-
wiBierutowi,dwadzieściapięćlatpóźniej.Innebyłyodwołaniaideologiczne
ipoczęściaksjologiczneorazpraktycznemożliwościistopieńdeterminacji,
którewkonsekwencjiprzekładałysięnametody.
RównieżpoIIwojnieświatowejnietylkokomuniścibyliprzekonanioko-
niecznościradykalnejodnowyideałuisystemuwychowawczego.Domagał
siętegom.in.JózefChałasiński.12TakżeŁukaszKurdybacha,znanypeda-
gogihistorykmyślipedagogicznej,byłzdania,żepojęcia:nowyczłowiek
16F.Znaniecki,Ludzieteraźniejsiacywilizacjaprzyszłości,Warszawa2001,passim.
17S.Ossowski,Zzagadnieńpsychologii,s.166.
18S.Czarnowski,Powstanienowejkultury,[w:]idem,Dzieła,t.1,Warszawa1956,
s.84_85.
19Cyt.za:Z.Żabicki,Kuźnicaijejprogramliteracki,Kraków1966,s.88_89.
10Wieśwzorowa.ProjektymłodzieżyludowejskupiającejsięprzyDrużynie,oprac.A.Chęt-
nik,Warszawa1917.
11T.Bielecki,OnowytypPolaka,TrybunaNarodowa1927,nr18,s.11_12.
12J.Chałasiński,Socjologicznezałożeniareformywychowawczej,Łódź1946.
