Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KULAWY
,ZAPRACOWANYBĘKART–HEFAJSTOS…
15
ijegorelacjewświecieboskimodzwierciedlająwjakimśstopniustosunkipanu-
jącewprawdziwychgreckichspołecznościach.
Dowodemnaswegorodzajusakralizacjękpinybyłaistotaboskaoimieniu
Momos,pozostającapersonifikacjąszyderstwa.PocząwszyodHomera,śmie-
jącesiębóstwo(gelōs)byłowyobrażeniemtaksamooczywistymjakśmieją-
cysięczłowiek,natomiastrzadkościąbylibogowieniezdolnidouśmiechu.
ZpunktuwidzeniailościowegowIliadzieśmiechbogówiludzistanowinawet
analogię.Cocharakterystyczne,bogowieniedrwiliześmiertelników,alezsie-
bienawzajem6.
JakHellenowiewyjaśnialideformacjęHefajstosa?Zdecydowaniewiązali
jązjegonienaturalnyminarodzinami.Wgreckimświeciefizycznedefek-
tyświadczyłyonieprawympostępowaniuprzodków-cielesnośćpozostawała
płaszczyzną,naktórejuwidaczniałsięwymiarduchowy.Koślawaduszarównała
siękoślawemuciału7.Ztegowłaśniepowodukalectwopojawiałosięwwyniku
naruszeniaprawmałżeńskich,awzniekształconymdzieckuwidzianopotencjal-
negotyrana-kulawykróloznaczałnkulawąwładzę”8.Jeślichodzioboskiego
Kulawca,Grecyuważali,żepojawiłsięonnaświeciezpowoduzawiściizazdrości
Hery.Urodziłsiębowiemwwynikudzieworództwaboginijakojejodpowiedź
nasamorodnenarodzinyAtenyzZeusa.JużHezjodwTeogoniidowodził,żeHera
powiłaHefajstosabezmiłości,wściekłaiwsporzezeswoimmałżonkiem9.Nie-
któreźródłapodają,żepartenogenetycznysynboginiprzyszedłnaświatznie-
kształcony,inneświadectwaznówprzekonują,żecałkowiciezdrowy,akalectwa
nabawiłsięwwynikuupadku.Jakwiadomo,zostałzrzuconyzOlimpuipocało-
dziennymlociespadłnaziemięlubwpadłdomorza.WIliadzierównoleglefunk-
cjonujądwiewersje:wjednejsprawcąnieszczęściaHefajstosabyłZeus,wdru-
gimwariancietojegomatkawyrzuciłago,ponieważnarażałjąnaśmieszność
wśródbóstw,aonasamawstydziłasięułomnegopotomka.WHymnieHome‑
ryckimdoApollonaPytyjskiegoHerawzięładzieckonaręceipoprostuzrzuciła
domorza,liczącnajegorychłąśmierć10.WedlenajbardziejznanejwersjiHefaj-
stosspadłnawyspęLemnos,naktórejumieszczanopotemjegokuźnię.Zcałą
pewnościąGrecyniewybralitejwyspyprzypadkowo,ponieważtojąwłaśnie
zamieszkiwałymitycznemężobójczynie.
Trzebapodkreślić,żeboginibyłazdecydowanazabićHefajstosa,anienwysta-
wić”(ekthesis)jaktomieliwzwyczajustarożytniGrecy,umieszczającyniechciane
6S.Halliwell,GreekLaughter.AStudyofCulturalPsychologyfromHomertoEarlyChristianity,
Cambridge2008,s.3-4,51-52,59.
7Platon,Państwo7,535-536,przeł.W
.Witwicki,Kęty2003,s.199-200.
8Np.Ksenofont,Historiagrecka3,3,1-3;Pauzaniasz,WędrówkapoHelladzie3,8,9;Plutarch,
Agesilaos3;Plutarch,Lizander22;zob.J.-P
.Vernant,FromOedipustoPeriander:LamenessTyranny
IncestinLegendandHistory,nArethusa”1982,nr15,s.19-38.
9Hezjod,Teogonia927-928.
10Homer,Iliada1,590-591;18,394-397;HymnHomeryckidoApollonaPytyjskiego316-318.
