Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
STUDIAHISTORICAGEDANENSIA
TOMIV(2013)
LucynaKostuch
(InstytutHistoriiUniwersytetu
JanaKochanowskiegowKielcach)
Kulawy,zapracowanybękart-Hefajstos.
Kilkasłówoboskiejiludzkiejpogardzie
wstarożytnejGrecji
TrudnopisaćonietolerancjiwświeciestarożytnychGreków,ponieważnie
posługiwalisięonitympojęciem.Nieoznaczatooczywiście,żeHellenowienie
znalisłówokreślających:szyderstwo,złośliwyśmiech,drwinę,kpinęitp.1Pogar-
dzanobardzoróżnymigrupamiludzi-odkanibalizamieszkującychodległe
kraje,popracującychwsąsiedztwiehandlarzyryb,właścicielizajazdówipro-
stytutki.Wyśmiewanoleni,tchórzy,chciwców,pijakówiwróżbitów.Podobnie
jakdziśkpionozmieszkańcówokreślonychregionówlubmiast,którymprzy-
pisywanoprzysłowiowągłupotę-wświeciegreckimbylitogłównieAbderyci,
BeociiludnośćKymezAzjiMniejszej.Ulicażartowałaprzedewszystkimzuczo-
nychiprawników(scholastikoi),oczymświadczyzbiórżartówzachowanypod
tytułemPhilogelos(nPrzyjacielśmiechu”)2.
Tolerancjęlubjejbrakmożnabadaćnaróżnychpłaszczyznach,wtymtej
najważniejszej,wynikającejzpierwotnejdefinicjisłowatolerantia,awięc-reli-
gii.ChoćreligijnysystemHellenówpowszechnieokreślasięntolerancyjnym”
zewzględunabrakwichwierzeelementuwykluczającegoistnieniebogów
czczonychprzezinneludy,tojednaksamegreckiebóstwa-pojętejakospo-
łeczność-dopuszczałysięaktówniesprawiedliwościidyskryminacjiwzględem
siebie.NajlepszymprzykładempozostajeHefajstos-spośródwszystkichbóstw
olimpijskichnajbliższyczłowiekowi.Doświadczałonwboskimświeciebólu
pojętegonaludzkisposób,czegoścodziśniewątpliwienazwanobynietolerancją.
1Np.katagelos,sarkasmos,diasurmos,epikertomesis.
2WPhilogelosznajdująsiężartypochodzącezróżnychokresówdziejówgreckich,
akolekcjapowstałanajpewniejmiędzyIIIaVw.n.e.Na265żartów,aż110dotyczyscholastikoi,
zob.J.N.Bremmer,Jokes,JokersandJokebooksinAncientGreekCulture,[w:]ACulturalHistoryof
Humour,red.J.N.Bremmer,H.Roodenburg,Cambridge1997,s.16-18.
