Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
NiEchciANAdEbATA
Dyskursi„śmierćautora”wświetleprac„wczesnego”
Foucaulta
Rdzeniemrozważańnadgłosemzzewnątrzwsporachopamięćzbiorowąjest
pojęcieautoraijegorolawdyskursie.Foucault,obokRolandaBarthes’a,jest
kojarzonyzhasłemUśmierciautora”,aidącdalej–Uśmierciczłowieka”iroz-
padukategoriipodmiotu.Tesłowa-kluczeobrosływwieloznacznościiniepo-
rozumienia,doczegoprzyczyniłsięsamFoucault,zmieniającakcentyswojej
koncepcjiistylizującjąnaprzestrzenilatnazarazemniedookreślonąijedyną
wswymrodzajuUautorską”wypowiedź.
UŚmierćautora”nieoznaczawyrzeczeniasiękategoriiautoraczyode-
braniajejanalitycznegoznaczenia,aleprzenicowaniejejdotychczasowychsen-
sówipostawieniepytaniaohistorycznegranicenamysłunadtympojęciem65.
Autor-podmiotprzestajeoznaczaćdysponentajęzykazakorzenionegowbycie,
leczsprowadzonyzostajedofunkcjidyskursu,dozasadykonstruowaniawyob-
rażonejjednościtekstu.RefleksjanadfunkcjąautoraoznaczaanalizęUjejroz-
maitychmodalności,regułatrybucji,sposobuprzedstawianiawdanympolu
dyskursywnym”66.Zamiaststanowićinstancjęwyjaśniającąipojęciemetateo-
retyczne,autorstajesięhistorycznązmienną,problemembadawczym67oraz
przedmioteminterpretacjizestronydyskursu(takżenaukowego).
TrzypojęciaorganizująFoucaultowskąkoncepcjęautora.Pierwsze
znichtowładza:rozproszona,nieciągła,leczfundującawszelkierelacjespo-
łeczne:UChodzitu,wpewnymsensie,orodzajmikrofizykiwładzy,którąwpra-
wiająwruchorganyiinstytucjepaństwowe,alejejpoleważnościrozpościera
sięniejakopomiędzytymiwielkimimaszyneriamiasamymiciałamizichma-
terialnościąisiłą”68.PorównująctoujęciezklasycznymWeberowskim,można
dostrzectakpodobieństwa,jakiznacząceróżnicemiędzynimi.WGospodarce
65
W1969rokuFoucaulttakodpowiedziałwkwestiiopacznierozumianej„śmierciczłowieka”:„Temat
tenpozwalaprzedstawić,wjakisposóbpojęcieczłowiekafunkcjonowałowwiedzy.Niechodzitu
oto,bytwierdzić,żeczłowiekjestmartwy,leczabyprzedstawić,wjakisposób,wedługjakichreguł
ukształtowałosięifunkcjonowałopojęcieczłowieka.Tęsamąmetodęzastosowałemdopojęciaauto-
ra.Powstrzymajmyzatemłzy”(cyt.za:D.Eribon,MichelFoucault,op.cit.,s.258).
66
M.P.Markowski,Anty-Hermes,w:M.Foucault,Szaleństwoiliteratura,oprac.T.Komendant,tłum.
B.Banasiaketal.,Warszawa1999,s.375.
67
Ch.C.Lemert,G.Gillan,MichelFoucault.Teoriaspołecznaitransgresja,tłum.D.Leszczyński,
L.Rasiński,Warszawa1999,s.133.
68
M.Foucault,Nadzorowaćikarać,tłum.T.Komendant,Warszawa1998,s.28.
