Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
NiEchciANAdEbATA
orazUskrzynkęznarzędziami”,któremożnaużywaćwrozmaitysposób.Wtym
rozdzialeprzybliżamwybraneelementyobuoptyk–Foucaultowskiejipost-
foucaultowskiej–użytecznedlabadańnadsporamiopamięćzbiorową.Trzeba
jednakzaznaczyć,żeniniejszaprezentacjamacharakterinterpretacjizłożo-
nejiwieloznacznejmyśliFoucaulta.Możnabypowtórzyćzaautoramijednego
zomówieńjegokoncepcji,żeUkomentarze,któretuproponujemy,niesąpraw-
dziwymiinterpretacjamidziełaFoucaulta,żadnetakieinterpretacjeniesąna-
szymzdaniemmożliwe”58.Mamjednaknadzieję,żemojespojrzeniewjakiejś
mierzezachowujeFoucaultowskąostrośćspojrzenia.
Porządekprezentacjiwdużymstopniunawiązujedoistniejącychsy-
stematyzacjidorobkuFoucaulta,aleodchodziodczęstegowopracowaniach
jegomyślipodziałunafazęarcheologiczną,fazęgenealogicznąorazfazęety-
kiisztukiżycia.Zgodnieztymutartymwyróżnianiemzwrotówwtwórczości
Foucaulta,fazaarcheologicznamaskupiaćsięwokółrelacjidyskurs–wiedza
jakomechanizmuwładzy.Archeologia–wanty-antropologicznymznaczeniu,
jakienadajejejFoucault–zastępujeanalizęzdarzeń,którezostająwyabstraho-
wanezuwarunkowańichzaistnienialubzredukowanedoahistorycznychsym-
bolipoprzezopisrelacjimiędzyregułamipanowaniaapraktykami,historycz-
nienieciągłymi,alezachodzącymiwkażdorazowoskończonymiograniczonym
poludyskursu.Zkoleifazagenealogicznamaogniskowaćsięnarelacjidyskurs
–władza.Po1970rokuFoucaultpodejmujekwestiębarierkrytycznegoopisu
archeologicznegoiprzenicowujetęmetodęwabstrahującąodniejgenealogię:
Uarcheologiajestmetodąanalizylokalnychdyskursów,agenealogia–taktyką,
która,wychodzącodopisanychwtensposóbdyskursów,wyzwalawiedzęujarz-
mionąirobizniejużytekkrytyczny”59.Natomiastfazaetykiisztukiżyciaod-
syładoostatnichpracFoucaulta,gdziegłównynaciskzostajeprzeniesionyna
projektetyczny,któryodnosisiędonapięciamiędzyjednostkąazbioremreguł,
czyniącychzjednostkipodmiot60.
Pierwszawątpliwośćzgłaszanawobectejsystematyzacjidotyczy
ostregorozgraniczeniafazyarcheologicznejigenealogicznej.UFoucaultowska
58
J.J.Scheurich,K.BellMcKenzie,MetodologieFoucaulta.Archeologiaigenealogia,tłum.P
.Pluciński,
w:Metodybadańjakościowych,t.II,red.N.K.Denzin,Y.S.Lincoln,Warszawa2009,s.318.
59
M.Foucault,Trzebabronićspołeczeństwa,op.cit.,s.23.
60
Zob.m.in.Foucault-Handbuch.Leben-Werk-Wirkung,red.C.Kammler,R.Parr,U.J.Schneider,
Stuttgart-Weimar2008;B.Han,L
’ontologiemanquéedeMichelFoucault,Grenoble1998.
