Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BartoszBrożek
–doporządku–który,jakocałość,jestskuteczny.Azatemskutecznośćjestwa-
runkiemobowiązywania,alenieracjąobowiązywania.Normanieobowiązuje
dlatego,żejestskuteczna;alejeśliobowiązuje,toporządekprawny,doktórego
należy,jest–jakocałość–skuteczny120
WniecoinnymujęciurelacjętęKelsenopisujetak:
Normypozytywnegoporządkuprawnegoobowiązują,ponieważfundamen-
talnaregułarządzącaichtworzeniem,tj.normapodstawowa,zzałożeniaobo-
wiązuje,aniedlatego,żesąskuteczne;aleobowiązująonetakdługo,jakdłu-
goskutecznyjestporządekprawny.Gdytylkokonstytucjatraciskuteczność,
tj.gdytylkoopartynaniejporządekprawnyjakocałośćprzestajebyćskutecz-
ny,porządektenikażdanależącadoniegonormaprzestająobowiązywać130
Kelsenrozważawięcrelacjemiędzynastępującymizdaniami:
(O)Porządekprawnyobowiązuje.
(P)Obowiązujenormapodstawowa.
(S)Normyporządkuprawnegosąwzasadzieskuteczne,tojestsąrzeczywiście
stosowaneiprzestrzegane0
Jakwyglądająterelacje?Rozważmynastępującąinterpretację.
Interpretacja1.Implikacjamaterialna.Zastanówmysię,czyzwiązekpomiędzy
obowiązywaniemaskutecznościąprawamożnaoddaćzapomocąśrodkówlogiki
modalnej.Naturalnymsformułowaniemwydajesięnastępującezdanie:
(1)□(O→S)
(Stosujemytuoperatorkonieczności□,bypodkreślić,żezwiązekpomiędzyobo-
wiązywaniemaskutecznościąporządkuprawnegomacharakterpojęciowy,tojest
zachodziwkażdymświeciemożliwym).Zdanie(1)głosi,żejeśliporządekprawny
obowiązuje,tomusibyćskuteczny.Innymisłowy:niejestmożliwasytuacja,wktó-
rejnormyporządkuprawnegoobowiązują,ajestonnieskuteczny,alemożliwajest
sytuacja,wktórejjakieśnormysąskuteczne(Sjestprawdziwe),aniemożnamówić
oistnieniu(obowiązywaniu)żadnegosystemuprawnego.Kelsenexplicitedopusz-
czatakąmożliwość,gdypisze,żenawetUabsolutnieskutecznanorma(ł)może
byćuznanazanieobowiązującą,jeśliwogólenieuznasięjejzanormę[prawną]”
14
0
Zauważmyjednak,żeKelsenstwierdzatakżeistnienieścisłegozwiązkumiędzy
obowiązywaniemzałożonejnormypodstawowejaobowiązywaniemcałegopo-
rządkuprawnego,którąnajlepiejzrekonstruowaćjako:
(2)□(P→O)
12
H.Kelsen,GeneralTheoryofLawandState,TheLawbookExchange1945,s.41–42.
13
14
Ibidem,s0430
Ibidem,s0390
30
