Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BartoszBrożek
moralnychnietylkoniesposóbzredukowaćdoopisufaktów,jakchcielibyrady-
kalnizwolennicynaturalizacji,aleniedasiętakżewskazaćżadnegoformalnego
związkumiędzywiedząnaukowąawiedząomoralności
7
0
Wfilozofiiprawatrudnoopodobniespektakularnyprzykładpoglądówsepa-
ratystycznych,byćmożedlatego,żeprawnikowitrudniejcałkowiciezignorować
fakty(cosamowsobiestanowiniezwykleciekawyfakt).Napierwszyrzutokafi-
lozofiąprawa,którapociągazasobądoktrynęseparacji,jestKelsenowskinorma-
tywizm.GłównąmyślHansaKelsenanajlepiejwyrażatytułjegoopusmagnum–
jestniąideastworzeniaczystejnaukiprawa.Cotoznaczy,żenaukaprawamabyć
Uczysta”?Kelsentłumaczytowsposóbnastępujący:
Czystośćteoriilub–cojesttymsamym–niezależnośćprawajakoprzedmio-
tunaukowegopoznania,otocopróbujęosiągnąć,szczególniewdwóchaspek-
tach.Czystośćteoriimajązabezpieczyćprzedtwierdzeniamiformułowany-
miztzw.socjologicznegopunktuwidzenia,któryzakładakauzalne,naukowe
wyjaśnienia,uznającprawozaczęśćrzeczywistościfizycznej.[Czystateoria]
mabyćteżautonomicznawobecteoriiprawnonaturalnych,które–ignorując
ostatecznąpodstawęprawaspoczywającąwyłączniewprawiepozytywnym
–wyprowadzateorięprawapozazakrespozytywnychnormwdziedzinępo-
stulatówetyczno-politycznych80
CelemKelsenajestzatemwykazanie,żeprawojestniezależnezarównoodroz-
ważańprawnonaturalnych(aksjologicznych),jakiodfaktówsocjologicznychipsy-
chologicznych.Bygoosiągnąć,autorReineRechtslehrezauważa,żepraworozumieć
należyjakosystemUidealnieistniejącychnorm”należącychdoczystejsferypowin-
ności.Takierozumienienormyprawnej–izwiązaneztymrozumienieobowiązku
prawnego–sprawia,żeprawoobowiązujeniezależnieodjakichkolwiekfaktówczy
tospołecznych,czypsychicznych.ZatęUczystość”trzebajednakzapłacićpewną
cenę,conajłatwiejdostrzec,analizującKelsenowskąwizjęsystemuprawa.Uważa
on,żesystemtakimacharakterhierarchiczny:normaznajdującasięwyżejwhierar-
chiiustanawiakompetencjędowydanianormyniższejrangą.Domknięciemtego
dynamicznegosystemujesttakzwananormapodstawowa(Grundnorm).Czymjest
Grundnorm?Trudnoodpowiedziećnatopytanie,zważywszy,żeKelsenokreślają,
międzyinnymi,mianemnormypresuponowanej,presupozycji,normyzawartej
wzałożeniu,hipotezyprawniczej,ostatecznejhipotezypozytywizmu,ostatecznej
podstawyobowiązywaniasystemuprawa,normypomyślanejjakoprzedzałożenie,
zwykłejfikcji,prawniczo-logicznejkonstytucji,konstytucjiwsensietranscenden-
talno-logicznym,pojęciatranscendentalno-logicznegoirównocześnieprawnicze-
go,transcendentalno-logicznegowarunkuinterpretacjiwnauceprawa
9
.Określenia
7
Por
.G.E.Moore,Zasadyetyki,tłum.Cz.Znamierowski,Warszawa1919.
8
H.Kelsen,HauptproblemederStaatslehre,Tübingen1911,s.3–4.
9
U.Bindreiter,WhyGrundnorm?,Dordrecht2002,s.17–18.
28
