Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
ROZDZIA¸1
Władza
nieaprobowanychspołeczniezachowań,jaknadużywaniealkoholu,hazard,czy
rozwiązłezachowaniaseksualne(Winter,Barenbaum,1985;por.Keltner,Gruen-
feld,Anderson,2003).
Jeszczeinnebadaniapokazujązwiązekwładzyzróżnymiagresywnymizacho-
waniamiinaruszaniemnormspołecznych.Dotyczytowielugrup:dorosłych,dzie-
ci,środowiskadomowego,pracyzawodowej,różnychspołecznościicałejkultury
(np.Aureli,deWaal,2000;Keltneriin.2001;por.Keltner,Gruenfeld,Anderson,
2003).
Takwięcwładzazwiązanajestzpodejmowaniemwielubardzoróżnychaktyw-
ności,takżetychnieaprobowanychspołecznie.Posiadanielubsprawowaniewła-
dzystajesięźródłemwieluzmianwzachowaniuczłowieka,obejmujących:pozna-
nie,emocjeizachowanie.Ilustrujejerysunek1.
nGenezawładzy
Indywidualneigrupoweuwarunkowaniawładzy
Wanalizachfenomenuwładzyodzawszeinteresującympozostajepytanie:jakto
siędzieje,żejedniludzieposiadająwładzę,adrudzypodlegająwładzyinnych?
Tymczasemwładzamazłożonągenezę,wynikabowiemzlicznychuwarunkowań.
Jednymiznichsązmienneindywidualne,takiejakcechyfizyczneiosobowościowe
podmiotu.Badaniapokazują,żetakiecechyfizyczne,jak:wysokiwzrostimusku-
laturaumężczyzn,kształttwarzyczyszczękimogąbyćpowiązanezwładzą(Savin-
-Williams,1977;Mueller,Mazur,1997;por:Keltner,Gruenfeld,Anderson,2003).
Natomiastpowiązanezwładzącechyosobowościoweto:ekstrawersja(Ander-
son,John,Keltneriin.2001),dominacja(Buss,Craik,1981),charyzma(Hogan,
Raskin,Fazzini,1990),wysokipoziomzdolnościspołecznych(Coats,Feldman,
1997),makiawelizm(Wilson.Near,Miller,1996;por:Keltner,Gruenfeld,Ander-
son,2003).
Uwarunkowaniawładzyzwiązanesątakżezcechamidiady,bowiemjejcechy
określająindywidualnąwładzęwkoniunkcjiztakimiinnymiczynnikami,jak:in-
teresy,inwestycje,zaangażowaniedrugiejstronywdanąrelacjęczyzwiązek.Wbli-
skichzwiązkachmożliwośćwycofanialubnieswojegouczuciazwiększawładzęje-
dyniewtedy,gdydrugaosobawysokocenisobieowouczucie(Rusbult,Verette,
Whitneyiin.1991).Nawetgdyjednaosobaposiadakontrolęnadjakimiśzasoba-
mi(np.materialnymi),jejwładzazależyodtego,czydrugaosobajestwstaniezdo-
byćtezasobywalternatywnysposób(Emerson,1962).
Wewnątrzgrupowezmiennestanowiącedeterminantywładzytorolegrupowe
orazzwiązanyznimiautorytetistatus,bowiemokreślonerolepełnionewgrupie
dająmożliwośćdostarczanialubwycofywaniaróżnychzasobówinnymczłonkom
grupy.Jesttołatwodostrzegalneworganizacjachformalnych,aleteżwnieformal-
nych,gdyżnawetwrodziniepomiędzyrodzeństwemistniejepodziałrólipewna
hierarchiaautorytetuistatusu(Sulloway,1996).
Międzygrupowezmiennetouwarunkowaniawładzy,któredecydująotym,że
pewnegrupyróżniąsięzakresemkontrolidostępudozasobówimożliwościkara-
