Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Paweł
39
przeciwkozmianomwKonstytucjiPRL,potempopowstaniuKOR-uiinnych
organizacjidemokratycznejopozycji,awreszcieprzyokazjitworzenianieza-
leżnych,samorządnychzwiązkówzawodowychinSolidarności”.
ProtestyrobotniczeipowstanieKOR-upoprzedziłasprawaniezwykle
ważnadlawarszawskiejinteligencji.Otóżwroku1975,powizycieBreżniewa
wPolsce,partiaprzygotowałaprojektzmianwKonstytucjiPRL,słynnejkon-
stytucjiz1952roku,szaleniedemokratycznejwswychsformułowaniach…
Ogłoszono,żedoKonstytucjiPRLwpisanyzostaniezapisonwiecznejprzy-
jaźnizZSRR”.Niewiem,czypierwotnesformułowaniebyłojeszczebardziej
wiernopoddańcze,alewywołałożywiołowyprotest.Powstałlistprotestacyjny,
któryzacząłkrążyćpoWarszawie.Podpisywanybyłdośćmasowo,jeślimożna
takpowiedzieć,przezinteligentów,wtymtakżeprzedstawicielikręgówarty-
stycznych(np.MarylęRodowicz).Pawełbyłznaczniebardziejzaangażowany
wproceszarównotworzenia,jakikolportowanialistu.Wrazzinnymiosobami
znaszejuniwersyteckiejgrupy,MirkąGrabowskąiTadkiemSzawielem,listten
podpisał.Miałotodlanich,adlaPawłaszczególnie,negatywnekonsekwencje.
Dotejporyczujęsięzawstydzony,żeniepodpisałemtegozbiorowegolistu,
choćmiałemtakizamiar.Wyjeżdżałemnaweekend-pamiętam-zWarszawy
imiałemtozrobićwponiedziałek,aleokazałosię,żelistzostałjużwysłany
dowładz.Napisałemosobistylist,zaadresowanydoSejmuPRLiniedawno
miałemdużąsatysfakcję,gdyktośbadającyarchiwumsejmoweznalazłten
mójlistprotestującyprzeciwzmianomwKonstytucjiPRL.
Ci,którzypodpisalilistzbiorowy-zwłaszczamłodzinaukowcy-zostali
poddaniniemalnatychmiastowymrepresjom.WprzypadkunaszegoInstytutu
poprostuzwolnionozpracynajmłodszych,magistrów,awięcPawłaiwspo-
mnianąMirkęGrabowskąorazTadeuszaSzawiela.Kilkudoktorów,którzyteż
podpisalilist,niezwolniono,aleprzeniesionoichkarnienagorszestanowiska,
np.wykładowców,cooznaczałotakdużąilośćzajęćdydaktycznych,żebardzo,
aletobardzoutrudniałopracęnaukową.DodziśdarzęPawłairesztękoleżeń-
stwawielkimszacunkiemzaichgest-podpisipodziwiam,bokonsekwencje,
jakieichdotknęły,byłybardzobolesne.Czułemsięodpoczątkugłupioistara-
łemsięprzeciwdziałaćwyrzuceniuPawłaorazresztykolegów.Protestowałem,
pisząclistdoZwiązkuNauczycielstwaPolskiegoorazdoDyrekcjiInstytutu-
miałototeżswojeprzykrekonsekwencje.Dodziśpamiętam,jakprzewodni-
czącywówczasinstytutowejkomórceZNPstarsikoledzywręczkrzyczelina
mnie,twierdząc,żejestemnrozrabiaką”iżenieprzyniesietodobrychkon-
sekwencjinikomu…WypisałemsięzZNP,związku,zktórymkiedyśbardzo
związanybyłmójojciec-myślętuolatachprzedIIwojnąświatową.
Konsekwencje,jakiedotknęłyPawła,byłydoprawdynieprzyjemne.
Pamiętamjednakjegozaciętąminęityradyantykomunistyczne,którewzdecy-
dowanysposóbrozwiewaływszelkiewątpliwościcodoGierkowskiegowydania
