Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
PiotrKulas,KrzysztofŚwirek
iBergsonie.Wątkiemwciążpodczastychspotkańpowracającymbyławol-
nośćpolityczna-tematomawianyprzyokazjiGreków,Monteskiuszaczy
Tocqueville)a.Możnapowiedzieć,żePawełŚpiewakbyłwykładowcąstron-
niczym.Nieszczędziłzłośliwości,kiedyopowiadałoMarksie,zupełnieinny
tonmiałnatomiastwykładoJohnieStuarcieMilluczyEdmundzieBurke)u.
Niemogłobyćinaczej,skoromówiłosięnieoautorachzakurzonychtomów
bibliotecznych,aleoreprezentantachstanowisk,wobecktórychnależysię
opowiedzieć.Okażdymznich,dalekimczybliskimwłasnymupodobaniom
czystanowisku,mówiłdogłębnieizajmująco-zgodniezpoglądem,żenaj-
ważniejszerzeczydostrzegamy,patrzącnaautoraodstronyjegomocnych,
aniesłabychstron.
WykładyPawłaŚpiewakabyłyzajmujące,aletouczestnictwowsemina-
riachwłaściwiekonfrontowałozjegometodąnauczania.Wtymprzypadku
możnapisaćometodziewewłaściwymsensietegosłowa-nietymbanalnym,
wskazującymnasposóbnauczania,zależnyodformyintelektualnejitempera-
mentu,aletym,któreznauczaniaczynijednązprzestrzeni,gdziedoskonali
sięakademickiepowołanie.Nauczanietworzyinnąprzestrzeńniżdziałalność
naukowa,pisarskabądźpublikacyjna.Jesttoprzestrzeńdziałań,któretrud-
niejzarejestrowaćiopisać,zestawićjakbibliografię,ocenićpolatach.Uczenie
sięjestprocesem,wktórymdziękiinterakcjidwojgaludzidochodziwnich
doprzemiany.Udanyprocesedukacyjnytotaki,poktórymaniuczący,ani
uczonyniesąjużtacysami.Procesutegoczęstoniedasięocenićwsposób
wiążący,ponieważci,którzyuczestnicząwprocesiedydaktycznym,często
niepotrafiągoopisać.Doświadczeniaseminaryjnetrudnopoddająsięinter-
subiektywnejweryfikacji,bozazwyczajkażdypamiętajeinaczej.Imbardziej
wyrazistametoda,asamezajęciaodległeodszkolnejsztampy,tymtrudniej
ustalić,cowłaściwiesięwydarzyło.
Spotkaniaseminaryjnezawszemiałytemat,alenieokreślonepunktydoj-
ścia.PawełŚpiewakuczył,żekluczowejestzadawaniepytań,aniepodawanie
odpowiedzi.Naważnepytaniazaśzazwyczajniemożnaznaleźćodpowiedzi
ostatecznej.Powinniśmyraczejpozostaćznimi,niżjeraznazawszerozwią-
zać.Zgodnieztązasadązaczynałzajęciaodzarysowaniaproblemu,zazwyczaj
właśniejakoseriipytań,pomiędzyktórymibędzietoczyćsiędyskusja.Apotem
dokładniesłuchałtego,comówiąstudenci,nierzadkowywołującniektórych
dogłosu.Nawetjeśliniekomentowałczyichśsłów,słuchałuważnie.
Dyskusjepodczasseminariówbyłyprowadzonenaserio.Profesorniesta-
rałsięichrozstrzygać,miećostatniegosłowa-pokusanierzadkotrudnado
uniknięciadlaakademików,zajmującychsięlatamiczytaniemikomentowa-
niemtekstów.Częstozajęciakończyłysięzaznaczeniemrozbieżnościopinii.
Teżywerozmowykontrastowałymocnozczęstospotykanąnauniwersytecie
bezstronną,czasemażdosenności,wymianąobserwacjizżyciacodziennego,
