Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.1.Założenia,aparatpojęciowyimetodologiabadańzperspektywylingwistycznej
ceautorstwaG.LakońaiM.Johnsona,MetaphorsWeLiveBy
37
,wydanejsię
w1980r.,orazwkolejnychpracachkognitywiścizwracająuwagęnaelementy,
którenastałeweszłydokanonukognitywnejteoriimetafory.Najważniejszym
znichjesttwierdzenie,żemetaforastanowizasadniczyelementpoznania,to
dziękiprocesommetaforyzacjiludziedokonująkategoryzacjiświata,stanowi
onateżpodstawęprocesówmyślowychczłowieka.Wtymujęciumetafora
tonietylkofiguraretorycznastosowanawceluuczynieniajęzykabardziej
atrakcyjnymbądźskutecznym,jakwtradycyjnymujęciuarystotelesowskim,
zwanymteżpodejściemklasycznym.Wkognitywistycemetaforaniejestpo-
strzeganajakoodejścieodnnormalnego”języka
38
,stanowionaepicentrum
poznaniainajważniejszyelementbudowyobrazuświataiżyciaspołecznego,
będącprzytymwrezultacieniezbywalnąwłaściwościąjęzyka.
Wartozauważyć,żewtensposóbjęzykoznawcykognitywnirozwiązująpewne
problemywcześniejszychteoriisemantycznych,wtympodejścialogiczno-se-
mantycznego,wktórymsłowapostrzeganebyłyjakoznakinrzeczy”-desyg-
natówwświecierealnym,aprzynajmniejjakoznakicechtakichdesygnatów.
Kognitywiścirozwiązująproblempoznaniaibudowaniaodniesień,wskazując,
żeumysłludzkiwzbogaconydoświadczeniemstanowiplatformęłączącąświat
realnyzjęzykiem.Używającjęzyka,ludzieaktywująswoistenobrazymental-
ne”,otwierająnmentalneprzestrzenie”(októrychteoretycznejroliwspomnimy
wdalszychczęściachniniejszegoopracowania),będącepojęciamizłożonymi.
Wichskładwchodzićmogąnietylkoinformacjeczystoreferencyjne,czyli
odniesieniadoświatapozajęzykowego,aleikonotacjeemocjonalneczyaksjolo-
giczne,przyczymznaczeniezawszejestznaczeniemnperspektywicznym”,zbu-
dowanymwperspektywiekonkretnejosoby.Znaczenieniejestnrzeczą”inie
jestrzecządanąobiektywnie
39
,leczpojawiasiępoprzezdoświadczenieświata,
bourne1993;M.Johnson,meBodyintheMind.meBodilyBasisofMeaning,Imagination,
andReason,Chicago-London1987.
37
TytułoznaczadosłownienMetafory,którymiżyjemy”,alewpolskimtłumaczeniuT.Krze-
szowskiegobrzminMetaforywnaszymżyciu”.
38
Por.J.Searle,Metaphor(w:)Metaphorandmought,red.A.Ortony,Cambridge-NewYork-
Melbourne1993.J.Searleprzedstawiamechanizmrozumieniametafory,odwołującsiędo
odczuciandefektu”znaczeniadosłownego,któreprowadziodbiorcękomunikatudoposzu-
kiwaniainnego,czylimetaforycznegoznaczenia.Przeciwtakiemuwyjaśnieniurozumienia
metaforyopowiadająsięobecnietakżepragmatycyempiryczni,wskazującnaistotęstopnia
konwencjonalizacjijakoczynniknłatwości”odczytaniaznaczeńniedosłownych.
39
Por.G.Lakoń,meInvarianceHypothesis.Isabstractreasonbasedonimage-schemas?,Cog-
nitiveLinguistics1990,nr1,s.292;G.Lakoń,M.Johnson,Metaphorsł,s.159-183.
35
