Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zaspokoićnaszematerialnepotrzeby.Pojedynczyproducentmaindywidual-
nepredyspozycjedotego,abyzlepszymskutkiemzajmowaćsięwy-
twarzaniemtakiejanieinnejrzeczy.UPlatonatakiepredyspozycjewynikają
zfaktu,żeludzieróżniąsięzprzyrodzenia,alerówniedobrzemogątobyć
innekwalifikacje,takiejakwykształcenie,trening,wyposażeniewodpowied-
nienarzędzia,posiadanieziemiuprawnejitp.Ktośnadajesięnajlepiejdo
uprawyziemi,ktośinnydoszyciabutów,aktośjeszczeinnydobudowy
domów.Każdyznichmożezajmowaćsięczyminnymniżwłasnyzawód,ale
wykona,,ładniejiłatwiej’’to,czymsięzajmie,,zgodniezeswojąnaturą’’.
Mamywięcwpunkciewyjściadoporównaniadwiesytuacje.Jedną,
wktórejczłowiekczyteżkażdegospodarstwozaspokajawszystkiepotrzeby
własnymiwytworami,idrugą,wktórejkażdegospodarstwoprodukujeto,co
potrafinajlepiej,anastępniewymieniasięzinnymi,takabywefekcieuzyskać
,,koszyk’’produktówniezbędnydozaspokojeniapotrzeb.Wargumentacji
Sokratesatendrugiprzypadekjestzdecydowaniekorzystniejszyodpierw-
szego,jestbowiem,,więcejwszystkiego,copowstaje’’ijesttorównież
,,ładniejsze’’.
Istniejezasadniczaróżnicamiędzytymidwomaprzypadkami.Wpierw-
szympojedynczyczłowiekgospodarujetak,abybyćsamowystarczalnym,
wymiananieistnieje,wszystko,cojestprodukowane,zostajerównież
spożytkowanewewłasnymzakresie.Gospodarstwodomowejestautarkicz-
ne.Rzeczywytworzonewewłasnymgospodarstwiepozostająproduktami
iniczymwięcej.Drugiprzypadekjestniejakologicznymnastępstwem
pierwszego.Poszczególnegospodarstwarozpoczynajątuspecjalizację:
jednozajmujesięprodukcjążywności,drugiewytwarzaniemobuwia,trzecie
szyciemubrańitd.,abynastępnieprzezwymianępodzielićsięwedług
potrzebrezultatamiswojejpracy.Wtejdrugiejsytuacjiproduktstajesię
towarem,tzn.czymś,coniezostajewytworzonedlapokryciawłasnych
potrzeb,leczprzeznaczonedowymiany.
Antycznegospodarstwo,antycznystylżyciawtakiejwłaśnie
urzekającejprostocieprzedstawionywdialoguPlatonanierazstanowiły
źródłoinspiracjidlanowożytnych.LekturaPlatonanasuwabezpośrednie
skojarzeniazkreolskimiplantacjamitrzcinycukrowejokresuantebellum,
położonymiwdolnymbieguMissisipi.Społecznaorganizacjatejnajbogatszej
częściStanówZjednoczonychśrodkaXIXwiekudozłudzeniaprzypomina
greckisystemoikos,któreniewątpliwiebyłoźródłeminspiracjidlastylużycia
plantatorów,itowznaczniewiększymstopniuniżklasycznacywilizacja
17