Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
K.Maurin,Matematykaafizyka,Warszawa2010
ISBN978-83-01-16256-6,©byWNPWN2010
10
2.Wspólnepoczątkimatematykiifizyki
Żyjemywczasach,wktórychrodzisięintegralnaświadomość.Przejawówtegojest
wiele,np.
1◦tęsknotaipotrzebateoriiglobalnych(analizaigeometriaglobalna),
2◦olbrzymiezainteresowaniekosmologiąikosmogonią,
3◦zainteresowaniewielkimireligiami,
4◦zainteresowaniehistorią.
Przejawemzainteresowaniahistoriąjestpowstaniewostatnimdwudziestoleciukil-
kuczasopismpoświęconychhistoriimatematykiinaukścisłych,zktórychnajpoważniej-
szymjest„ArchivefortheHistoryofMathematicsandNaturalSciences”orazwydanie
wielumonografiipoświęconychhistoriidziałówmatematyki.Właśniehistoriapozwala
głębiejzrozumiećnierozerwalnąłącznośćfizykiimatematyki,alepoznaniehistoriima-
tematykiXIXiXXwiekuwymagagłębokiejibardzoszerokiejwiedzymatematycznej,
którądysponujeniewieluludzi.Wśródnichtylkobardzonielicznizajmująsięhistorią
naszejnauki.
2020Jednośćmatematykiifizyki
JakczęstopodkreślałH.Weyl,matematykaifizykastanowiącałość.Tenwielkimatema-
tykifizykczyniłtegorodzajustwierdzenia,równieżwzwiązkuzprogramemD.Hilberta
(któremufizykateżwielezawdzięcza)zbudowaniapodstawmatematyki.
Relacjematematykiifizykisąbardzozłożone.
1)Jakjużwspomnieliśmy,matematykajestjęzykiem,Logosemfizyki(dotejsprawy
powrócimyjeszczewkońcowejpartiiartykułu).
2)Pozornieoddzielonaodfizykimatematykapotrzebujeswejmłodszejsiostry:fi-
zykajestgłównymźródłemproblemówmatematyki(por.niżej),któresątrudne,lecz
płodne.Fizykajestrównieżolbrzymimrezerwuaremintuicji,któreczęstostanowiądro-
gowskazmatematyki.
3)Nakoniec,teorieialgorytmymatematycznestanowiąnarzędziefizyki.(Zwykle,
leczniesłusznie—jakzauważyłwielkifizykE.Wigner—uważasiętenpunktzanaj-
ważniejszy.)
4)WpóźniejszymokresieswegożyciaA.Einsteinuważałzkolei,żematematyka
jestźródłemintuicjiiinwencjitwórczejfizyka.(Zaskakującyjesttenpogląd,kontrastu-
jącyzpoglądaminatęsprawęmłodegoEinsteina!)
Matematycyczęstosądzą,że„matematykajestautonomiczna”,że„niepotrzebuje
fizyki”(jesttonormalnareakcjaczłowiekananieznane,przyjednoczesnympodświa-
domymprzekonaniuowadzesprawmuobcych).Wobectakiejpostawyjedynymsku-
tecznymargumentem,zajednościąmatematykiifizykijesthistoriaobunauk.Ponieważ
historiamatematykiinaukścisłychcieszysię,jaksięwydaje,corazwiększymzaintere-
sowaniem,ajednocześniecorazczęściejwielcymatematycyznówpoważnieinteresują
sięfizyką,więcniżejpodpisanyjestoptymistą.Artykułniniejszyskierowanyjestgłów-
niedomłodychmatematyków(ifizyków),bomożegłównąsłabościąnaszejmatematyki
była(ijest?)nieznajomośćiniechęćdofizyki.
