Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wSarajewiew1914roku,wchwilijegodokonania,jakiponim,
Pašićmiałbyćjednymzkluczowychgraczywczasiekryzysu
poprzedzającegowybuchpierwszejwojnyświatowej.
Byłatozpewnościąjednaznajbardziejniezwykłychkarier
politycznychwhistoriinowożytnejEuropy,itonietylko
zewzględunajegodługowieczność–Pašićbyłaktywnywserbskiej
polityceprzezponadczterdzieścilat–lecztakżedlatego,żechwile
zawrotnychtriumfówprzeplatałysięwniejzsytuacjamiskrajnego
zagrożenia.Choćzwykształceniabyłinżynierem,polityka
pochłaniałacałejegożycie–międzyinnymiztegopowoduożenił
siędopiero,gdymiałczterdzieścipięćlat[29].Odpoczątkuswej
karierymocnoangażowałsięwwalkęowyzwolenieSerbówspod
obcegopanowania.Kiedyw1875rokuwBośniwybuchło
powstanieprzeciwTurkom,młodyPašićudałsiętamjako
korespondentirredentystycznejgazety„NarodnoOslobodjenje”
(„WyzwolenieNarodowe”),abywysyłaćdepeszezpierwszejlinii
frontu.NapoczątkulatosiemdziesiątychXIXwiekunadzorował
procesmodernizacjiPartiiRadykalnej,którapozostałagłównąsiłą
wserbskiejpolityceażdowybuchupierwszejwojnyświatowej.
Radykałowieuosabialieklektycznąpolitykęłączącąidee
konstytucyjno-liberalnezhasłamiekspansjiSerbiiizjednoczenia
wjejgranicachwszystkichSerbówzamieszkującychPółwysep
Bałkański.Baząspołecznąpartii–ikluczemdojejtrwałego
sukcesuwyborczego–bylidrobnichłopistanowiącywiększość
ludnościkraju.Jakopartiachłopska,radykałowieprzyjęlirozmaite
ideepopulistyczne,cołączyłoichzugrupowaniami
panslawistycznymiwRosji.Bylinieufniwobecarmiizawodowej
nietylkozewzględunaobciążeniafinansowe,jakiewiązałysięzjej
utrzymaniem,leczrównieżdlatego,żebyliwierniideichłopskiego
pospolitegoruszeniajakonajlepszejinajbardziejnaturalnejdlaich
krajuformyorganizacjiwojskowej.Wczasiepowstaniatimockiego
w1883rokuradykałowiestanęlipostroniechłopów,którzy
chwycilizabrońprzeciwkorządowi,apostłumieniutegobuntu
represjespadłyrównieżnaprzywódcówpartii.Pašićbyłwśródtych,
którzyznaleźlisięwkręgupodejrzanych.Uciekłzkrajuwostatniej
