Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zdecydowanienegatywnywwymiarzesymbolicznymobrazwilka
—wcieleniazłaidiabła—byłwliteraturzewykorzystywanyzwłaszcza
dobudowaniawizerunkunacjitatarskiej.
ObrazTatarówwwilczejpostaciwspółtworzykoncepcjęświata,
którejwyrazdałJurkowskiwChorągwiWandalinowej.Otóżwszelkie
zagrożeniawewnętrzneizewnętrzne,czyhającenaRzeczpospolitą,są
postrzeganewutworzejakokonsekwencjazłauosobionegoprzezSwa‑
wolę
55.Ponieważ,obokniebezpieczeństw:tureckiego,moskiewskiego
iszwedzkiego,najazdytatarskiestanowiąjednązformrealizacjizła
—zostałyzobrazowaneprzyużyciuadekwatnej,właśniewilczej,sym‑
boliki.Jużnadrzeworytowejilustracji,zamieszczonejwedycjipoematu
z1607roku,wśródpersonifikacjinieprzyjaciółgrożącychPolscewidnie‑
jecharakterystyczneupostaciowanietatarskiegowroga.Jegowizerunek
nawiązujedowyobrażeńcentaurów;uległtujednakznaczącejmodyfi‑
kacji.Postaćnapinającegołukjeźdźca-Tatarazostałabowiemzłączona
niezkoniem,leczzwilkiem
56.Tendemonicznyportretflwspółpracu‑
jącego”zszatańskąSwawolą
57Tatara—półczłowieka-półzwierzęcia
korespondujeztreściąpoematu:
ATatarzyn,jakowilk,ząbgłodemzmorzony
CieszyłupemzaoknyPolskiejrozroznionej
58;
WChorągwiWandalinowejpoddanichanaurastajądoranginiezwy‑
klegroźnegoprzeciwnika.Jegodziałaniawyrastajązchaosu(Polska
flrozróżniona”),awięc—zzaburzeniaboskiegoładu;matakżewy‑
raźniesprecyzowaneintencje:
[ł]Tatarzyn,
Któryrobićnieumie,tylkowwieczneczasy
Umyśliłjakdoraju,dowasnaswewczasy.
ZPolskiubiór,broń,żywnośćbierze,sługi,żony
Bezliczbynaniewoląwroznepędzącstrony
59.
Oczywiścieówflraj”—celtatarskichnapadów—towpotocznym
znaczeniutakżekrainaobfitości,aleprzedewszystkimdomenaboska.
Wtęprzestrzeńpermanentnie(flwwieczneczasy”)wdzierasięzło
wpostaciwroganiszczącegoporządekmoralnyispołeczny(donie‑
woliflpędziżony,sługi”).Cowięcej,najeźdźcatenżyjepozaprawem
55Zob.B.Pfeiffer:Alegoriał,s.259—261.
56Ibidem,s.262.
57Ibidem,s.253.
58J.Jurkowski:ChorągiewWandalinował,s.337.
59Ibidem,w.9—12.
—20—
