Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pokonanieflopiłegokrwią[ł]smoka”,flzlibickiejjaskini”lwa,wresz‑
cie—flbazyliszkaoryjentalnego”
47.PoetanawiązujetudoPsalmu90
(11—13),wktórympojawiłasięwizjaczłowiekawierzącego,triumfu‑
jącegozasprawąBoganadsiłamizła,upostaciowanymijakozwierzęta:
lew,żmia,smok,bazyliszek.Twórcajednakzapomocągeograficznych
wskazówek(floryjentalny”,fllibicka”)konkretyzujeiaktualizujeowe
moce,zagrażającewspółczesnemunarodowiwybranemu,utożsamiając
jezTurcjąizeświatemislamu.TakżePotocki,któryosiągnąłmistrzo‑
stwowekspresyjnejcharakterystyceświataislamu,akonfliktyzflpo‑
ganami”interpretowałwkategoriachścieraniasiędobrazezłem,wPo-
gromietureckimłzobrazowałfltureckiegosmoka”,itowmorderczym
działaniu:jegokłyfljeszczeciepłąkrwiąchrześciańskąściekły”
48.
Wśródrozmaitychzestawieńteriomorficznych
49,służącychdemoni‑
zacjiprzeciwnikawyróżniająsię,zpowoduczęstotliwościzastosowania,
porównaniaTatarówdowilków.Postaćwilkaodnajdawniejszychcza‑
sówłączonowróżnychkulturachzciemnymimocami,niosącymizagro‑
żenieiśmierć
50.WPiśmieŚwiętymzwierzętouosabiałozłowszelkiego
rodzaju.Jednoznaczniezaśzdiabłemutożsamiłwilkajużśw.Augustyn.
WkomentarzudoEwangeliiśw.Jana(J10,12)zauważył:flAktóżjest
tymwilkiem,jakniediabeł?”
51.Takżewzbiorowejwyobraźniwieków
dawnych,począwszyodśredniowiecza,utrwaliłosięprzekonanie,że
wilknależydostworzeń,którychpostaćdiabełprzybierabardzochęt‑
nie
52.Toteżwliterackichprzedstawieniachpiekłaniebrakujewilków
wfunkcjiegzekutorówkar:kłyflpiekielnychwilków”stanąsięudziałem
grzeszników—przestrzegawizjaKlemensaBolesławiusza
53.Ponadwiek
wcześniejMikołajRejwWizerunkuwłasnymżywotaczłowiekapoczciwego
(wopisiepiekła)posłużyłsięporównaniemdowilka,byprzybliżyćdra‑
pieżnyflcharakter”samegoLucyfera,którynapotępionychfl[ł]poglą‑
da,jakowilknaowce,/Gdyowoniebożątkaskubie,jakoktochce”
54.
47W.Kochowski:Trybutnależytył,s.456.
48W.Potocki:Pogromtureckił,s.141.
49Osposobachzastosowaniateriomorfizmówwkonkretnymdzieleliterackim
zob.A.Opacka:LitewskaepopejaJ.I.Kraszewskiego.Szkiceo„Anafelas”.Katowice1988,
s.66—73.
50Zob.M.Lurker:Słownikobrazówł,s.264;D.ForstnerOSB:Światsymboliki
chrześciańskiej.Przeł.ioprac.W.Zakrzewska,P
.Pachciarek,R.Turzyński.Wybór
ilustracjiikomentarzT.Łozińska.Warszawa1990,s.308—309.
51M.Lurker:Słownikobrazówł,s.265.
52M.Kazańczuk:Opowieściodiableł,s.321.
53K.Bolesławiusz:Przeraźliweechotrąbyostatecznej.Wyd.J.Sokolski.Warszawa
2004,s.80.
54M.Rej:Wizerunkwłasnyżywotaczłowiekapoczciwego.Cz.1:Fototypiaitrans-
krypcjatekstu.Oprac.W.Kuraszkiewicz.Wrocław1971,s.713.
—19—
