Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
reckimudałosięzająćnakilkadnidworzeckolejowywSarykamysz,
natomiastinneczęścimiastanadalznajdowałysięwrękachrosyj-
skich.27grudnia1914r.TurcyprzecięlipołączeniekolejoweSary-
kamysz–Kars.Wieściosukcesachwojsktureckichwywołałypanikę
wśródrosyjskichwładzwojskowychicywilnychZakaukazia.Zaczęto
sięnawetprzygotowywaćdoewakuacjiTbilisi.Panikatazostałaczę-
ściowowywołanaprzezsprzeczneinformacjedochodzącezliniifron-
tu
33
.PonadtogłównodowodzącywojskrosyjskichI.Woroncow-Dasz-
kowzpowoduchorobyprzebywałwTbilisiiniebyłwstaniejasno
ocenićsytuacjinaliniifrontu.Chaosorganizacyjnywdowództwie
rosyjskimspowodowałnawetwydanierozkazuowycofaniuwojsk
rosyjskichzSarykamysz.Jednakrozkaztenzostałzignorowanyprzez
dowódcęsiłrosyjskichwSarykamysz,któryzdecydowałsięnadalszą
obronętwierdzy,pomimotrudnejsytuacjiformacjicarskich
34
.
Napoczątkustycznia1915r.ofensywawojsktureckichutraciła
swójimpetizkoleioddziałyrosyjskieprzejęłyinicjatywę.5stycznia
1915r.wojskacarskieostateczniewygrałybitwęwokółmiastaSary-
kamysz,natomiastwdrugiejpołowiestycznia1915r.wkroczyłyna
obszarTurcji.Frontuległustabilizowaniuwodległościkilkunastu
kilometrównazachódodgranicyrosyjsko-tureckiejz1914r.
35
.Przy-
czynyklęskiTurkówspowodowanebyłyzbytszybkimmarszemdo
przoduformacjiosmańskich,brakamiwzaopatrzeniu,aprzede
wszystkimmroźnązimą,szczególniedotkliwąwterenachgórzystych,
gdzieprowadzonowalki.Surowewarunkiklimatyczneiniskietempe-
raturydochodzącedo–30stopniCspowodowały,iżźlewyekwipo-
waniizaprowiantowaniżołnierzetureccyzaczęlibyćdziesiątkowani
przezsiarczystemrozy.Złezaopatrzeniemedycznespowodowało
takżepojawieniesięwśródwygłodzonychiwyziębionychżołnierzy
chorób:tyfusuicholery,któredodatkowowyniszczałyoddziały
tureckie
36
.
Kontrofensywawojskrosyjskichbyłakatastrofalnadlaoddziałów
tureckich.Oceniasię,iżutraciłyoneokoło78000zabitychirannych,
natomiast12000żołnierzyzostałowziętychdoniewolirosyjskiej.
33
R.G.Hovannisian,Armenia,s.46.
34
A.O.Arutjunian,Kawkazskij,s.143-145.
35
R.Johnson,TheGreat,s.163-164.
36
T.Wituch,Tureckie,s.227–228;D.Kołodziejczyk,Turcja,s.72.
27
