Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI
Wtrosceointerdyscyplinarność,zacznijmyodpsychologii.Wrozmowie
zdziennikarkąuGazetyWyborczej”psychologBartłomiejDobroczyńskimówi:
Wpsychologiirozróżniasiędwarodzajezjawiskpsychicznych:happenings
anddoings.Tepierwszesięnamprzydarzają.Drugiesąbardziejpodmioto-
we,awięctakie,któreniejakowytwarzamysami.Inaczejmówiąc,sąstany
iprocesy,doktórychautorstwamożemysięprzyznaćitakie,któresiędzie-
jąpozanasząkontrolą(Dobroczyński2015).
Tadychotomiazadziwiającodobrzeprzekładasięnaanalizęjęzyko-
znawczą.Wpopularnonaukowymwykładzienatematzależnościmiędzy
(wolną)woląigramatykąwybitnypolskijęzykoznawcastwierdza,conastępuje:
Kiedychcę,towiem,żechcę-itojestwyrazmojejwoli.Czymogęnie
chcieć?Właściwiemogę.Chcę,bochcęchcieć.Kiedychcemisię,jestgo-
rzej.Samniechcę-tojakieśonomisięchce,ichcemisięjeśćczyspać,na-
wetkiedywolałbymtegonierobić.Iniewiemczęsto,dlaczegomisięchce.
Kiedywiem,dlaczegoczegośchcę,znamswojąmotywację.Mamtęmoty-
wację,onajestmoja.Aleskądonajest?Zemnieczyspozamnie?Gdyje-
stemzmotywowanydoczegoś,wydajemisię(wydajemisię,niemamwięc
nadtymwydarzeniempełnejwładzy),żeraczejzzewnątrz.Jestemzmoty-
wowanydodziałania,więcchcemisię.Iotymwiem!Kiedypowiemsobie,
zejestemzmotywowany,mojaświadomośćjestpełniejsza.Pełnakontrola,
choćwpewnymsensiekontrolabrakukontroli(Bralczyk2015;podkreśle-
niaworyginale).
uDziałania”iuhappeningi”obszernieomawiawprzywołanymwcześniej
artykuleAnnaWierzbicka(1999),choćwjejjęzykoznawczyminstrumenta-
riumniepojawiasiężadenztychdwóchterminów.Tymniemniejwłaśnie
uhappeningom”odpowiadająkonstrukcjegramatycznezczasownikiembez-
osobowymwtrzeciejosobieliczbypojedynczejrodzajunijakiego,arzeczy
usame”przytrafiająsięobiektomwyrażanymwcelowniku-jakbólgłowy
MańcezpiosenkiAwdiejewaKiedyśpodeptaku:
(1)Cośmiwgłówcenieprzestajećmić,
czyróżneinnerzeczy,przywoływanewlicznych-wobujęzykach-wyraże-
niach,typu:
(2)ŻyćmiprzyszłowkrajunadWisłą.
40
