Kompetencja leksykalna uczących się języka polskiego jako obcego w świetle badań ilościowych

Anna Seretny

Uzyskaj dostęp

ISBN/ISSN:

978-83-233-3097-4

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania:

2011

Liczba stron:

347

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Seretny, Anna. Kompetencja leksykalna uczących się języka polskiego jako obcego w świetle badań ilościowych. Red. . Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011, 347 s. ISBN 978-83-233-3097-4

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Seretny, A.

T1 Kompetencja leksykalna uczących się języka polskiego jako obcego w świetle badań ilościowych

PB Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

PP Kraków

YR 2011

SN 978-83-233-3097-4

Bibliografia BibTex:

@Book{ 13221, author = "Seretny, Anna", editor = "", title = "Kompetencja leksykalna uczących się języka polskiego jako obcego w świetle badań ilościowych", publisher = "Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego", year = "2011", address = "Kraków", isbn = "978-83-233-3097-4" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Seretny, Anna

ED -

TI - Kompetencja leksykalna uczących się języka polskiego jako obcego w świetle badań ilościowych

PB - Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

CY - Kraków

PY - 2011

SN - 978-83-233-3097-4

ER -

Netografia (standard APA):

Seretny, Anna. Kompetencja leksykalna uczących się języka polskiego jako obcego w świetle badań ilościowych [baza danych online] Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011 [dostęp: 10 09 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/kompetencja-leksykalna-uczacych-sie-jezyka-polskiego-jako-obcego-w-anna-seretny-13221.

polszczyzna, glottodydaktyka, nauczanie języka polskiego, zasób leksykalny, kompetencja leksykalna, modele językowe

Książka mieści się w obszarze glottodydaktyki języka polskiego. Autorka skoncentrowała się na jednym zasadniczym wymiarze nauczania języka - opanowywaniu zasobu leksykalnego. Za podstawę badań przyjęła wyniki opisów frekwencyjnych sporządzonych...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-233-3097-4

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania:

2011

Liczba stron:

347

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp - cel i zakres pracy14
I. KOMPETENCJA LEKSYKALNA W MODELACH JĘZYKOWEJ KOMPETENCJI KOMUNIKACYJNEJ20
1. Wprowadzenie20
2. Modele i ujęcia językowej kompetencji komunikacyjnej22
2.1. Koncepcja Della Hymesa (1972)22
2.2. Model Michaela Canalego i Merrill Swain (1980)27
2.3. Lyle Bachman i językowe umiejętności komunikacyjne (1990)29
2.4. Modyfi kacja modelu Lyle-a Bachmana - propozycja Lyle-a Bachmana i Adriana S. Palmera (1996)33
2.5. Europejski system opisu kształcenia językowego (2003) - model ukierunkowany dydaktycznie35
3. Rola i miejsce kompetencji leksykalnej w modelach językowej kompetencji komunikacyjnej41
4. Wnioski45
II. CO TO ZNACZY ZNAĆ SŁOWO?48
1. Wprowadzenie48
2. Znajomość słownictwa wszerz a jego znajomość w głąb50
2.1. Co to znaczy znać słowo - wybrane próby konceptualizacji pojęcia50
2.2. Stopień znajomości słowa - wybrane próby konceptualizacji pojęcia55
2.3. Wielkość zasobu leksykalnego a stopień jego znajomości58
3. Wnioski59
III. ZAGADNIENIA RECEPCJI I PRODUKCJI LEKSYKALNEJ62
1. Receptywna i produktywna znajomość słownictwa62
2. Słownictwo receptywne i produktywne - modele wzajemnych relacji63
1.1. Podstawowe rozumienie terminów63
2.1. Koncepcja continuum liniowego - od recepcji do produkcji64
2.2. Koncepcja continuów współzależnych65
2.3. Receptywna i produktywna znajomość słownictwa jako reprezentacje różnej wiedzy skojarzeniowej68
2.4. Stopnie znajomości znaczenia69
3. Przesunięcia i różnice ilościowe w obszarze continuum receptywno-produktywnej znajomości słowa70
3.1. Próg produkcji71
3.2. Słownik receptywny a słownik produktywny72
4. Wnioski76
IV. BADANIA KOMPETENCJI LEKSYKALNEJ UCZĄCYCH SIĘ JĘZYKA DOCELOWEGO W GLOTTODYDAKTYCE ŚWIATOWEJ80
1. Wprowadzenie80
1.1. Ukierunkowanie badań80
1.2. Rodzaje testowania82
2. Charakterystyka badań ilościowych84
2.1. Metody określania wielkości zasobu słownikowego użytkowników języka85
2.2. Źródła ekscerpcji materiału badawczego w metodach opartych na próbkowaniu85
2.2.1. Opracowanie leksykograficzne85
2.2.2. Listy wyrazów85
2.3. Charakterystyka procedury testowej86
2.2.3. Wypowiedzi uczących się86
2.4. Przykładowe procedury pomiaru87
2.4.1. Testy oparte na listach wyrazowych87
2.4.1.1. Vocabulary Levels Test87
2.4.1.2. A 1000 Word Levels Trude/False Test88
2.4.1.3. Vocabulary Size Test89
2.4.1.4. Eurocentres Vocabulary Size Test90
2.4.1.5. Productive Vocabulary Level Test91
2.4.1.6. Vocabulary Level Dictation Test92
2.4.2. Badania wskaźników tekstowych93
2.4.3. Inne procedury badające znajomość słownictwa wszerz98
3. Charakterystyka badań jakościowych99
3.1. Badania precyzji znajomości znaczenia99
3.1.1. Test wiedzy głębokiej99
3.2. Badania wieloaspektowości znajomości znaczenia100
3.1.2. Technika wywiadu100
3.2.1. Test wielowymiarowej znajomości znaczenia100
3.2.2. Vocabulary Knowledge Scale101
3.2.3. State Rating Task103
3.3. Badania znajomości sieci powiązań104
3.3.1. The Word Associates Test104
4. Podsumowanie106
V. BADANIA KOMPETENCJI LEKSYKALNEJ - POLSKIE DOŚWIADCZENIA110
1. Wprowadzenie110
2. Badania zasobu słownikowego rodzimych użytkowników języka polskiego111
2.1. Badania zasobu słownikowego języka dzieci w pierwszej fazie rozwoju mowy - metoda liczenia wprost (obszar I)111
2.2. Badania zasobu słownikowego języka dzieci - metoda próbkowania opartego na słownikach oraz listach wyrazów (obszar II)113
2.3. Badania przyrostu zasobu słownikowego języka dzieci (obszar III)115
2.4. Badania treści zasobu słownikowego języka dzieci oraz znajomości znaczenia wyrazów (obszar IV)121
2.5. Badania wielkości i rodzaju przyrostu słownictwa w określonych obszarach tematycznych (obszar V)123
2.6. Badania struktury słownika dzieci (obszar VI)124
2.7. Badanie braków w kompetencji leksykalnej (obszar VII)128
3. Badania kompetencji leksykalnej uczących się języka polskiego jako obcego129
3.1. Badania kompetencji leksykalnej uczących się a certyfikacja znajomości języka polskiego jako obcego - potencjalny obszar badań131
4. Podsumowanie132
VI. OPRACOWANIE PROCEDURY TESTOWEJ136
1. Wprowadzenie136
2. Cel testowania oraz typy pomiaru dydaktycznego136
2.1. Ukierunkowanie pomiaru136
3. Kryteria doboru materiału do testów kompetencji leksykalnej138
2.2. Typ pomiaru dydaktycznego138
3.1. Kryterium frekwencji139
3.2. Kryterium treści141
3.3. Kryterium funkcji142
3.4. Kryterium wiedzy144
3.5. Analiza kryteriów doboru materiału do list wyrazowych145
4. Determinanty doboru technik testowania150
3.6. Wnioski150
4.1. Fazy znajomości słowa151
4.2. Działania językowe151
4.3. Aspekt znajomości słowa155
4.4. Kanał i bodziec156
5. Techniki badania receptywnej i produktywnej znajomości słownictwa157
5.1. Techniki badania receptywnej znajomości słownictwa w komunikacji manualno-wzrokowej - poziom rozpoznania157
5.2. Techniki badania produktywnej znajomości słownictwa w komunikacji manualno-wzrokowej - poziom użycia wspomaganego163
5.3. Dobór technik testowania168
6. Wnioski170
VII. LISTY KOMPILOWANE TECHNIKĄ GRON WYRAZOWYCH JAKO ŹRÓDŘO EKSCERPCJI MATERIAŘU LEKSYKALNEGO DO TESTÓW KOMPETENCYJNYCH172
1. Wprowadzenie172
2. Początki badań leksykalno-statystycznych na potrzeby nauczania języka polskiego jako obcego173
2.1. Słownictwo minimum i słownictwo podstawowe174
3. Opracowanie list wyrazowych na potrzeby badań kompetencji leksykalnej uczących się języka polskiego jako obcego176
3.1. Wydzielenie przedziałów częstości176
3.2. Organizacja list wyrazowych177
3.2.1. Rodzina wyrazów177
3.2.2. Grona wyrowe181
4. Organizacja list techniką gron wyrazowych184
5. Podsumowanie192
VIII. NARZĘDZIE POMIARU194
1. Struktura narzędzia pomiaru194
2. Test receptywnej znajomości słownictwa (TRS)194
2.1. Budowa części badającej receptywną znajomość słownictwa194
2.2. Sposób ewaluacji części badającej receptywną znajomość słownictwa198
3. Test produktywnej znajomości słownictwa (TPS)199
3.1. Budowa części badającej produktywną znajomość słownictwa199
3.2. Sposób ewaluacji części badającej produktywną znajomość słownictwa200
4. Test ogólnej kompetencji językowej (KJ)201
4.1. Budowa części badającej kompetencję językową uczących się201
4.2. Sposób ewaluacji części badającej ogólną kompetencję językową uczących się203
5. Metryczka baterii testów204
IX. OPIS BADAŘ I ICH UCZESTNIKÓW206
1. Cel badań206
2. Organizacja badań i ich uczestnicy207
3. Dobór próby208
4. Opis badanej próby209
4.1. Przynależność państwowa badanych209
4.2. Wiek i płeć badanych211
4.3. Język pierwszy badanych212
4.4. Sposób poznawania języka214
4.5. Poziom zaawansowania językowego uczestników badań215
4.5.1. Poziom zaawansowania językowego uczestników badań a ich język pierwszy217
4.5.2. Poziom zaawansowania językowego uczestników badań a sposób poznawania języka219
5. Podsumowanie220
X. ANALIZA WYNIKÓW TESTU RECEPTYWNEJ ZNAJOMOŚCI SŘOWNICTWA (TRS)222
1. Wprowadzenie222
2. Poziom znajomości słownictwa o wysokiej frekwencji przez cudzoziemców uczących się polskiego - badanie ogólne223
2.1. Słownictwo minimum - przedział gron 1-1000223
2.2. Słownictwo elementarne - przedział gron 1001-2000228
2.3. Słownictwo podstawowe - przedział gron 2001-3000233
2.4. Wnioski237
3. Poziom znajomości słownictwa o wysokiej frekwencji przez cudzoziemców uczących się polskiego - badania szczegółowe238
3.1. Znajomość słownictwa o wysokiej frekwencji a poziom zaawansowania uczących się238
3.1.1. Słownictwo minimum - przedział gron 1-1000239
3.1.2. Słownictwo elementarne - przedział gron 1001-2000239
3.1.3. Słownictwo podstawowe - przedział gron 2001-3000243
3.1.4. Wnioski246
3.1.4.1. Zróżnicowanie rozkładu246
3.1.4.2. Dynamika przyrostu zasobów leksykalnego uczących się253
3.1.4.3. Zróżnicowanie wewnętrzne mikropoziomów255
3.2. Znajomość słownictwa o wysokiej frekwencji a sposób poznawania języka (z uwzględnieniem poziomu zaawansowania)257
3.2.1. Słownictwo minimum - przedział gron 1-1000257
3.2.2. Słownictwo elementarne - przedział gron 1001-2000258
3.2.3. Słownictwo podstawowe - przedział gron 2001-3000259
3.2.4. Wnioski260
3.3. Znajomość słownictwa o wysokiej frekwencji a język pierwszy uczących się (z uwzględnieniem poziomu zaawansowania)261
3.3.1. Słownictwo minimum - przedział gron 1-1000262
3.3.2. Słownictwo elementarne - przedział gron 1001-2000263
3.3.3. Słownictwo podstawowe - przedział gron 2001-3000264
3.3.4. Wnioski265
XI. ANALIZA WYNIKÓW TESTU PRODUKTYWNEJ ZNAJOMOŚCI SŘOWNICTWA (TPS)268
1. Wprowadzenie268
2. Przygotowanie materiału badawczego270
3. Analiza wyników TPS274
3.1. Poziom A1274
3.2. Poziom A2277
3.3. Poziom B1278
3.4. Poziom B2280
3.5. Poziom C1282
3.6. Poziom C2283
4. Wnioski285
Podsumowanie288
Bibliografia296
Spis tabel i rysunków318
Tabele318
Rysunki323
Aneks 1. TESTY KOMPETENCJI LEKSYKALNEJ UCZĄCYCH SIĘ JĘZYKA POLSKIEGO JAKO OBCEGO326
1. Testy receptywnej znajomości leksyki326
1.1. Słownictwo minimum (przedział gron 1-1000)326
1.2. Słownictwo elementarne (przedział gron 1001-2000)331
1.3. Słownictwo podstawowe (przedział gron 2001-3000)336
2. Test produktywnej znajomości słownictwa341
3. Test ogólnej kompetencji językowej342

regułygramatycznebyłybyzupełniebezużyteczne”(Hymes,1972:278).Zdaniem

amerykańskiegobadacza,czynnikiemkształtującymformęjęzykowąjakocałość

niesąbowiemstrukturygramatyczne,aaktymowy.

To,cojestzgramatycznegopunktuwidzeniatąsamąstrukturą,możebyćstwierdze-

niem,rozkazemlubprośbą.Dwieróżnepodwzględemgramatycznymstrukturymogą

zaśpełnićtęsamąfunkcję–naprzykładprośby(Hymes,1972:277).

Konstrukcja,którapojawisięjakofaktycznarealizacjaaktu,będziewynikiem

działaniaczynnikówkontekstowych,anielingwistycznych.Kompetentneposługi-

waniesięjęzykiem(competentlinguisticperformance),podkreślaHymes,zależywięc

odwieluróżnychczynników,aniewyłącznieodpoziomuwiedzylingwistycznej.

Zdrowedzieckoprzyswajawiedzęnietylkoobudowiegramatyczniepoprawnychzdań,

aleteżoodpowiednimichużyciu.Wykształcaonokompetencjędotyczącątego,kiedy

mówić,kiedynie,comówićdokogo,kiedy,gdzie,wjakisposób.Azatemopanowuje

repertuaraktówmowy,bybraćudziałwwydarzeniachkomunikacyjnychimócoce-

niaćichwykonanieuinnych(…).Kompetencjaużyciajęzyka(competencyforuse),

podobniejakikompetencjagramatyczna,jestczęściątejsamejmatrycyrozwojowej

(Hymes,1972:277–279).

Uczestnictwowakciekomunikacjiprzeciętnegoużytkownikajęzykajestwięc

możliwedziękiposiadanejprzezniegokompetencjikomunikacyjnej,któraobej-

mujezarównowiedzęwzakresiewszystkichwyróżnionychprzezniegoobszarów,

jakizdolnośćdojejpożytkowaniawobrębiesystemukomunikacyjnego,którym

sięposługuje8(zob.rysunek2).Wiedząc,cojestmożliwe,azatemmającdodys-

pozycjirepertuarokreślonychśrodkówjęzykowych,dziękiposiadanymumiejęt-

nościomużytkownikoceniaichprzydatność(wkategoriachzamierzonegocelu

komunikacyjnego),anastępniedobieraje,wzależnościodkontekstu,wjakim

zachodziaktkomunikacji,uwzględniającprzytymswojeceleorazspołeczne

ikonwencjonalneregułyużyciajęzyka.

KoncepcjaD.Hymesastarasięwięcująćwpojęciukompetencjikomunikatywnejobok

czynnikówpoznawczychtakżeemocjonalneiwolicjonalne,pozwalająceporuszaćsię

użytkownikowijęzykanietylkowprzestrzeniznaczeńprzekazywanychwkonwersacji

(lubogólniej–wzachowaniukomunikatywnym),leczwprzestrzeninorm,wartości,

postaw,awięcnascenieżyciaspołecznego(Piotrowski,1980:104).

MimożeHymesniewyróżniłwswojejkoncepcjiznajomościsłownictwajako

osobnegokomponentu9,niesposóbwrozważaniachnadkompetencjąleksykalną

pominąćrozważańamerykańskiegoantropologa.Stałasięonabowiemzacząt-

8DellHymespodkreślajednak,żezarównopoziomwiedzy,jakiumiejętnościjejpożytkowania

przezposzczególnychuczestnikówwymiany,mogąbyćbardzozróżnicowane(1972:283).

9Znajomośćśrodkówjęzykowych,wtymsłownictwa,jestwjegokoncepcjiczęściąwiedzyjęzy-

kowej,którejopanowanie/przyswojenie,aczkolwiekkonieczne,niegwarantujefortunnościaktu

komunikacji.

Brak wyników

Kompetencja leksykalna uczących się języka polskiego jako obcego w świetle badań ilościowych

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra