Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nawetzjęzykiemepokimustierskiej,gdybyśmygoznali.Wynikatostąd,żekażdy
człowiekmusimiećmatkęmatki,żekażdyumiera,żerytuałypozbywaniasię
zwłoksąkulturowymniezmiennikiemijestnimrównieżzasadarachubyczasu.
(Lem1968:94–95)
WracającdoQuine,a,wartopodkreślić,żejakofilozofilogik,anie
teoretykprzekładu,zajmowałsięonczymś,comożnanazwać,,tłuma-
czeniemradykalnym,,,tj.
,,tłumaczeniemjęzykadotychczasniezbadane-
goludu,,(,,translationofthelanguageofahithertountouchedpeople,,
–Quine1964:460).K.Malmkjaermacałkowitąracjętwierdząc,żetaki
problemdotyczyjęzykoznawcypróbującegoopisaćnieznanyjęzyk,anie
tłumacza(Malmkjaer1998:9).Jużsamosformułowanie,,tłumaczenie
języka,,jestobcebadaczomprzekładu:tłumaczeniezajmująsiętłuma-
czeniemjęzykówlecztekstów,awszelkietekstywyprodukowaneprzez
ludzisąwwiększymlubmniejszymstopniuprzetłumaczalne.
Tłumaczeniejestmożliwedziękiwzględnemupodobieństwustruktur
mentalnychijęzykowychoraznaszejumiejętnościwczuwaniasięwinne
sposobymyślenia,przyswajaniasobie,,innychregułgry,,.Względnepo-
dobieństworóżnychkulturijęzykówsprawia,żebędziemyzwyklewsta-
nieprzyporządkowaćdanejramieczasownikowejjęzykawyjściowego
ramęczasownikowąjęzykadocelowego,scenariuszowi–najbardziej
podobnyscenariusz.Tłumaczzwykleprzetłumaczy,,otwierać,,jako
,,open,,,ponieważramaczasownikowaOPENbędzie,wwiększościprzy-
padków,bardziejpodobnadoramyOTWIERAĆniżinneramyjęzykaan-
gielskiego,naprzykładBREAKczyENTER(zob.rozdział4.).Obcyscena-
riuszzrozumiemydlatego,żebędziemywstaniedostrzecjegopodobień-
stwodojakiegośscenariusza,któryjużznamy–znaszejwłasnejczy
jakiejśinnejkultury.PrzeprowadzkadonowegodomuwStanachZjed-
noczonychzpewnościąróżnisięodprzeprowadzkiwPolsce,aleprzecież
istniejąteżmiędzytymioperacjamioczywisteanalogie.Wiążesięztym
jeszczejednozjawiskoczęstoprzemilczanewksiążkachotłumaczeniu:
wdzisiejszymświeciespotykamycorazmniejludzi,którychmożnaokreś-
lićmianemabsolutniemonolingwalnychczyteżabsolutniejednokulturowych.
Czytegochcemyczynie,globalizacjaprzekształcanaspowoliwobywa-
teliświata,mieszkańcówglobalnejwioski.
Wprzypadkuistotnychróżnicmiędzykulturamiijęzykamizadziała
zdolnośćdoempatiiorazelastycznośćnaszegoumysłu:wrazzautorami
sciencefictionpotrafimyprzecieżodwiedzaćinneświaty,wjakimśstopniu
15
