Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Art.53
DziałIII.Strony,obrońcy,pełnomocnicy,przedstawicielspołeczny,podmiotzobowiązany...
RozDział5
Oskarżycielposiłkowy
Art.53.[Pokrzywdzonyoskarżycielemposiłkowym]
Wsprawachoprzestępstwaściganezoskarżeniapublicznegopokrzywdzonymożedziałać
jakostronawcharakterzeoskarżycielaposiłkowegoobokoskarżycielapublicznegolubza-
miastniego.
1.Przepiswskazujenamożliwośćpełnieniarolioskarżycielaposiłkowegoprzezpokrzywdzonego
(art.49k.p.k.),atakżeosobęrealizującąjegoprawawprocesiekarnym.Jesttomożliwewyłącznie
wsprawachściganychzoskarżeniapublicznego,apokrzywdzonypouzyskaniustatusuoskar-
życielaposiłkowegostajesięstronąpostępowaniajurysdykcyjnego,odzyskującniejakostatus
stronyprocesowejutraconywrazzzakończeniempostępowaniaprzygotowawczego,wktórym
miałonexlegepozycjęprocesowąstrony(art.299§1k.p.k.).TrafnieuznajeSądNajwyższy,że
wpostępowaniudotyczącymwiarygodnościdokumentów(art.270§1k.k.)niemaosoby,która
napodstawieart.53k.p.k.mogłabydziałaćwsprawiewcharakterzeoskarżycielaposiłkowego,
brakjestbowiemmożliwościprzyjęcia,żebezpośrednimnastępstwemczynuztegoprzepisu
jestpokrzywdzeniekonkretnejosobyfizycznej88.PodobniewypowiadasięSądNajwyższywod-
niesieniudoczynuzart.233§1k.k.,podkreślając,żezgodniezart.49§1k.p.k.zapokrzyw-
dzonegouznajesięm.in.osobęfizyczną,którejdobroprawnezostałobezpośrednionaruszone
lubzagrożoneprzezprzestępstwo,azatemdefinicjalegalnamacharaktermaterialnoprawny.
Oznaczato,żefaktnaruszenialubzagrożeniawwynikuprzestępstwadobraprawnegokonkret-
nejosobynależyodnosićdozespołuznamionprzestępstwa(czynuwspółukaranego)będącego
przedmiotempostępowania,wyznaczających(głównylububoczny)przedmiotochronynormą
prawną,którazostałanaruszona.Przepisart.49§1k.p.k.stanowiprzytym,żewskazanarelacja
musimiećcharakterbezpośredni,zczegowynika,iżdokręgupokrzywdzonychnależytylkota
osoba,którejdobroprawnezostałodziałaniemprzestępnymnaruszonelubzagrożonewprost,
aniezapośrednictwemgodzeniawinnedobro.Powodujeto,żewpostępowaniudotyczącym
określonegowprzepisieart.233§1k.k.czynubrakjestpokrzywdzonego(wrozumieniuart.49
§1k.p.k.),awkonsekwencjiniemarównieżosoby,któranapodstawieart.53k.p.k.mogła-
bydziałaćwsprawiewcharakterzeoskarżycielaposiłkowego,korzystającegozestatusustrony
uprawnionejdownoszeniazwykłychśrodkówodwoławczych(art.425§1k.p.k.)oraznadzwy-
czajnychśrodkówzaskarżenia,wtymkasacji(art.520§1k.p.k.)89.
Pokrzywdzony,któryzamierzadziałaćwprocesiejakooskarżycielposiłkowy,występujezoskar-
żeniemobokprokuratora(art.53k.p.k.)albo(wokreślonychsytuacjach-art.55§1k.p.k.)
zamiastniego.Wpiśmiennictwiepodkreślasię,żewtensposóbzostaławzmocnionapozycja
pokrzywdzonegowsprawachzoskarżeniapublicznego90.
2.Obecniewpolskimprocesiekarnymwystępujądwarodzajeoskarżycieliposiłkowych-oskar-
życielposiłkowyuboczny,działającyobokoskarżycielapublicznegoorazoskarżycielposiłkowy
subsydiarny(zastępczy,samoistny),działającyzamiastoskarżycielapublicznego.Trafniedostrze-
gasięwliteraturze91,żemożnawskazaćjeszczetrzeciąkategorięoskarżycieliposiłkowych,której
istnieniemożnawyinterpretowaćztreściart.55§3k.p.k.,pozwalającegoinnemupokrzywdzo-
nemutymsamymczynemprzyłączyćsiędopostępowaniawszczętegonaskutekskargisubsy-
88
Por.postanowienieSNz25.03.2015r.,IIKK302/14,LEXnr1666887.
89
Por.postanowienieSNz22.05.2019r.,VKK187/19,LEXnr2671597.
90
K.Dudka[w:]System...,t.VI,red.C.Kulesza,s.396.
91
K.Dudka[w:]K.Dudka,H.Paluszkiewicz,Postępowanie...,s.100.
170
HannaPaluszkiewicz
