Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Art.49
DziałIII.Strony,obrońcy,pełnomocnicy,przedstawicielspołeczny,podmiotzobowiązany...
jurysdykcyjnymstatusquasi-strony,cołączysięzprzyznaniemmuokreślonychuprawnieńpro-
cesowych,np.prawadozaskarżeniaapelacjąwyrokuwarunkowoumarzającegopostępowanie
wydanegonaposiedzeniu.Wartoodnotować,żewwynikunowelizacjiz13.01.2023r.wprowa-
dzonoszeregprzepisówzwiększającychprocesowąochronępokrzywdzonychniepełnoletnich.
Zgodnieznowymbrzmieniemart.171§3k.p.k.,obowiązującymod15.08.2023r.,jeżeliosoba
przesłuchiwananieukończyła18lat,czynnościzjejudziałempowinnybyć,wmiaręmożliwo-
ści,przeprowadzonewobecnościprzedstawicielaustawowego,faktycznegoopiekunalubosoby
pełnoletniejwskazanejprzezosobęprzesłuchiwaną,chybażedobropostępowaniastoitemuna
przeszkodzielubsprzeciwiasiętemuosobaprzesłuchiwana(por.uwagidoart.171).
11.Aktualnebrzmienie§2wskazuje,żeustawodawcazaliczadokręgupokrzywdzonychtakżete
podmioty,którewprawdzienieposiadająosobowościprawnej,jednakmieszcząsięwpojęciu
instytucjipaństwowej,instytucjisamorządowejbądźmożnajezaliczyćdoinnych(niżwyżej
wymienione)jednostekorganizacyjnych,jeślisąwyposażoneprzezprawodawcęwzdolność
prawną.Instytucjąpaństwowąlubsamorządowąwrozumieniu§2jestzakładocharakterze
publicznym,zajmującysięokreślonąkategoriąsprawibędącystrukturąsamodzielną,legalną
oraztrwałą47.Instytucjapaństwowaobejmujeswoimzakresem,pozajednostkamiorganizacyj-
nymiadministracjipaństwowej,instytucjepaństwowe,czyliurzędylubpodobnestrukturypań-
stwowewykonującezadaniapubliczne(zadaniadocelówużytecznościpublicznej),np.Zakład
UbezpieczeńSpołecznych,KasaRolniczegoUbezpieczeniaSpołecznego,NarodowyBankPolski,
PolskaAkademiaNauk48.Instytucjąpaństwowąlubsamorządowąjestrównieżprzedsiębiorstwo,
wktórymSkarbPaństwalubjednostkasamorząduterytorialnegojestudziałowcem.Przepispo-
zostawiaotwartąmożliwośćuznaniazapokrzywdzonegowpostępowaniukarnyminnejjednost-
kiorganizacyjnej,niemającejosobowościprawnej,jednakżepodwarunkiemnadaniajejprzez
ustawęzdolnościprawnej.
12.Osobnąregulacjępoświęconozakładowiubezpieczeń,którywprawdziesamniejestpokrzyw-
dzonym(oileprzestępstwoniezostaniepopełnionenajegoszkodę),jednakgdywramachswego
zobowiązaniadopokryciaszkodywynikającegozjegodziałalnościubezpieczeniowejszkodętaką
pokryje,jestuważanyzapokrzywdzonego,choćnimsięniestaje.Niematurównieżwymoguza-
chowaniabezpośredniościnaruszenialubzagrożeniadanegodobraprawnego(art.49§3k.p.k.).
Trafniedostrzegasięworzecznictwie,żewprocedurzekarnejwystępujetylkojedenwyjątekodpo-
jęciapokrzywdzonegozawierającegoprzymiotbezpośredniościpokrzywdzeniazart.49§1k.p.k.,
któryznajdujesięwłaśniewart.49§3k.p.k.Przepistenwskazuje,żezapokrzywdzonegouważa
sięzakładubezpieczeńwzakresie,wjakimpokryłszkodęwyrządzonąpokrzywdzonemuprzez
przestępstwolubjestzobowiązanydojejpokrycia.Ztychteżwzględówzapokrzywdzonegonie
możebyćuznanynabywcawierzytelności,któraprzysługiwałapodmiotowipokrzywdzonemu
przestępstwem49.Wzakresie,wjakimzakładubezpieczeńpokryłpokrzywdzonemuszkodęwy-
rządzonąprzezprzestępstwo,należy,zgodniezart.49§3k.p.k.,uważaćgozapokrzywdzone-
gozwszelkimitegokonsekwencjamiwsferzepouczeńigwarancjamizwiązanymizprawemdo
udziałuwrozprawie(m.in.wzakresiepowiadomieniagoprzezprokuratoraoskierowaniudosądu
aktuoskarżeniazgodniezart.334§3k.p.k.,powiadomieniaprzezsądomożliwościrealizacjijego
uprawnieńwstadiumjurysdykcyjnym,m.in.braniaudziałuwrozprawie)50.
13.Odwymoguzachowaniazasadybezpośredniościnaruszenia(zagrożenia)dobraprawnegousta-
waprzewidujejeszczedrugiwyjątek-dotyczącyPaństwowejInspekcjiPracy(§3a).Organy
47
Zob.równieżK.Dudka,Skuteczność...,s.32.
48
Por.K.Dudka,Skuteczność...,s.32.
49
Por.wyrokSAwŁodziz9.09.2010r.,IIAKa122/10,KZS2011/6,poz.61.
50
Por.wyrokSNz13.12.2017r.,IIKK312/17,LEXnr2433069.
156
HannaPaluszkiewicz
