Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Art.49
DziałIII.Strony,obrońcy,pełnomocnicy,przedstawicielspołeczny,podmiotzobowiązany...
nioneprawem.Ustawaodnosisięzatemdoprzepisówprawamaterialnego,którestanowiotym,
jakiedobrapodlegająochronieprawakarnego.Naruszenietakiegodobraprawnegoalbochoćby
zagrożeniejegonaruszeniemmusinastąpićwskutekdziałaniaalbozaniechaniasprawcyprze-
stępstwa,anadtomusibyćbezpośrednie.Chodziprzytymodobrostanowiącerównocześnietzw.
przedmiotochronyindywidualnejnormyprawakarnegomaterialnego,któryzostałnaruszony
wwynikuprzestępstwa,anieowszelkiedobraprawneokreślonejosobyichronioneinnymipo-
zakarnyminormamiprawa,np.prawacywilnegoczyadministracyjnego34.Otym,ktojestosobą
pokrzywdzonąwkonkretnejsprawiedecydujedobroprawnetejosobynaruszonelubzagrożone
przezsprawcęczynu,itowsposóbbezpośredni,choćbyniewynikałotowprostzopisutego
czynuijegokwalifikacjiprawnej.Owabezpośredniośćwchodziwgrętakżewtedy,gdyprzed-
miotemochronyprawnejjestwprawdziedobroogólniejszejnatury,alezagrożenietegodobra
powodujerównieżbezpośredniepokrzywdzenieindywidualnejosoby35.Poglądtenwydajesię
ugruntowanyworzecznictwie,wktórymzapokrzywdzonegowrozumieniukarnoprocesowym
uznajesięjedynietego,kogoprzestępstwodotykabezpośrednio,naruszającjegodobroprawne,
chronioneprzezobrażonyprzezsprawcęprzepis,lubzagrażającwtensposóbtemudobru36.
6.TrafniedostrzegazatemSądNajwyższy,żekrągpokrzywdzonychwrozumieniuart.49§1k.p.k.
jestograniczonyzespołemznamionczynubędącegoprzedmiotempostępowaniaorazczynów
współukaranych,coskutkujekoniecznościąustalenianaruszenianormykarnej,określenia
przedmiotuizakresutejnormyorazposzukiwaniemzwiązkumiędzyznamionamiczynuaza-
grożeniemdobraprawnegokonkretnegopodmiotu.Przyczymwarunkiemprzyznania,zgodnie
zart.49§1k.p.k.,statusupokrzywdzonegodanejosobiejestto,byjejdobroprawnezostało
naruszonelubzagrożonewsposóbbezpośredni,awięctaki,wktórymmiędzyczynemzawie-
rającymznamionaprzestępstwaanaruszonymlubzagrożonymdobremdanegopodmiotunie
maogniwpośrednich37.Doprzyznaniastatusupokrzywdzonegokoniecznejestprawidłoweroz-
poznanienietylkoogólnegolubrodzajowego,lecztakżeindywidualnegoprzedmiotuochrony
analizowanejnormykarnej,przyjednoczesnymuwzględnieniutego,żedanyczynmożewypeł-
niaćznamionawięcejniżjednegoprzepisuustawy.Definicjapokrzywdzonegoprzyjętaw§1
powoduje,żeanirodzicówofiaryzabójstwa,aniżonyofiaryniemożnanagruncieprzepisów
karnoprocesowychuznaćzaosobypokrzywdzone,skoropokrzywdzonymjestjedynieten,kogo
dobroprawnejestbezpośrednionaruszonelubzagrożoneprzezdaneprzestępstwo,aprze-
stępstwozabójstwajakochroniąceżycieczłowiekadotykabezpośredniowyłączniejegoofiary,
najbliżsizaśjedyniepośredniosąnimdotknięciwzakresieswegozdrowia,wtympsychiki38.Jak
zauważasięworzecznictwie,osobynajbliższemogądochodzićodoskarżonegowtrybieart.46
§1k.k.obowiązkunaprawieniaszkodywformiezadośćuczynieniazaichkrzywdęprzyskazaniu
zaprzestępstwospowodowaniaśmierci.Nadaljednakniesąonipokrzywdzonymiwrozumieniu
art.49§1k.p.k.,alemogąwstąpićdoprocesu,wykonującprawazmarłegopokrzywdzonego
(art.52§1k.p.k.).Mogątymsamymwystąpićzwnioskiemozobowiązanieskazanegodoza-
dośćuczynieniaichkrzywdzie(art.446§4k.c.),anadtoonaprawienieprzezniegoszkodywza-
kresieokreślonymwart.446§1i3k.c.39Kryteriumbezpośredniościnaruszenialubzagrożenia
dobraprawnegodanejosobyoznacza,żewrelacjimiędzyczynemokonkretnychznamionach
przestępstwaanaruszeniemlubzagrożeniemdobratejosobyniemaogniwpośrednich,zczego
wynika,żedokręgupokrzywdzonychmożnazaliczyćtylkotenpodmiot,któregodobroprawne
34
Por.A.Rybak-Starczak,Pokrzywdzony...,s.73in.
35
PostanowienieSNz21.05.2014r.,VKK418/13,LEXnr14751860.
36
Por.postanowienieSNz27.03.2019r.,IIKO18/19,LEXnr2649757.
37
PostanowienieSNz30.09.2013r.,IVKK209/13,LEXnr1375230.
38
WyrokSNz23.07.2008r.,VKK377/07,LEXnr424881.
39
WyrokSAweWrocławiuz30.09.2015r.,IIAKa232/15,LEXnr1950399.
154
HannaPaluszkiewicz
