Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Art.42
DziałII.Sąd
4.Wyłączeniesędziegonawniosekwymagaaktywnejpostawystronyprocesowej,któraposiada
uprawnieniedowystąpieniaztakimwnioskiem,stanowiącymwistocieprocesoweoświadcze-
niewoliocharakterzepostulującym.Jegotreśćpowinnazawieraćwskazanieokolicznościuza-
sadniającychwyłączeniesędziego,przyczymmogątobyćzarównookolicznościwymienione
wart.40§1k.p.k.,jakiokolicznościwskazującenabrakbezstronności(art.41§1k.p.k.).Forma
wnioskustronyowyłączeniesędziegoodorzekanianiejestprzesądzona,cooznacza,żemożeon
przyjmowaćformępismaprocesowegobądźoświadczeniaustnegoskładanegodoprotokołuroz-
prawy.Wniosekowyłączeniesędziegonapodstawieistnieniaokolicznościmogącychwskazywać
nabrakbezstronnościsędziegomożnazłożyćwodniesieniudotegosędziego,któryrozstrzyga
sprawęwjejgłównym,zasadniczymnurcie.Odmiennezałożeniepowodowałoby,żewniosek
owyłączeniesędziegorozpoznającegowcześniejszywniosekowyłączenieczłonkówskładuorze-
kającegopotencjalnieskutecznieblokowałbymożliwośćrozpoznaniasprawy,gdyż(gdybystrona
ponawiałagowodniesieniudokolejnychsędziówrozpoznającychkolejneanalogicznewnios-
ki)uniemożliwiałbywyznaczeniektóregokolwieksędziegowymienionegowtymnieskutecz-
nymprocesowowniosku.Trafnieprzyjmujesię,iżjedynymracjonalnymwyjściemzzaistniałej
sytuacjijestpozostawienietakzłożonegownioskubezrozpoznania.Instytucjępozostawieniabez
rozpoznanianależyzastosowaćtakżewtedy,gdywniosekowyłączeniedanegosędziegozostanie
złożonywodniesieniudosędziego,któryrozstrzygawcześniejzłożonywniosekowyłączenie
innegosędziego(sędziów).Wtakimwypadkurównieżniemapotrzebyodnosićsiędoniego
merytorycznie,cojestzgodnezart.41ak.p.k.,stosowanymperanalogiam161.
5.Ciężarwykazaniaokolicznościuzasadniającychwyłączeniesędziegospoczywanastronie,któ-
raskładającwniosek,powinnajeuprawdopodobnić.Decyzjęwprzedmiociewyłączeniajednak
podejmujesąditoonpowinienzweryfikowaćistnienieokolicznościwskazanychprzezstronę
wewniosku,uzasadniających,wjejocenie,wyłączeniesędziego.Możetonastąpićwramach
czynnościsprawdzających,októrychmowawart.97k.p.k.(np.przezwysłuchaniesędziegolub
odebranieodniegonapiśmiestanowiskawprzedmiocieprzyczynywyłączeniaczyzażądaniedo-
starczeniadokumentu).Niewykazanietakiejokolicznościprzezstronęprowadzidonieuwzględ-
nieniawnioskuprzezsąd.Ustawaniewykluczamożliwościcofnięciarazzłożonegoprzezstronę
wnioskuowyłączeniesędziego,cozuwaginacharaktertejczynnościprocesowej(oświadczenie
wolipostulatywne)wydajesięmożliwemimobrakuszczególnejregulacjiwtymprzedmiocie.
Cofnięciewnioskumożenastąpićdoczasujegorozpoznania.Nawetjeślijednakdojdziedocof-
nięciawnioskuprzezstronę,którajestjegodysponentem,towskazaniewewnioskukonkretnej
okolicznościmogącejstanowićprzyczynęwyłączeniamożespowodowaćrozważeniekwestiiwy-
łączeniasędziegozurzędu.Wniosekowyłączeniesędziegostronamusizłożyćdoczasuotwarcia
przewodusądowego(por.uwagidoart.41§2).Jeślistronamiaławiedzęoprzyczyniewyłączenia
sędziegoprzedotwarciemprzewodusądowego,awnioskuniezłożyławterminie,sądpozostawi
jejspóźnionywniosekbezrozpoznania.Jeślijednakprzyczynawyłączeniapowstałalubstałasię
stroniewiadomapootwarciuprzewodusądowego,ustawanieograniczaczasowoterminujego
złożenia,choćzpewnościąwjejinteresiejestjaknajszybszewystąpienieowyłączeniesędziego,
itoprzedwydaniemrozstrzygnięciawsprawie.
6.Wkwestiiwyłączeniasędziegosądrozstrzyganaposiedzeniu(art.95k.p.k.).Stronamożewziąć
udziałwposiedzeniu,jeślisięnaństawi(art.96§2k.p.k.),niejestjednakoterminieposie-
dzeniazawiadamiana.Wskładzieorzekającymniemożebraćudziałusędzia,któregodotyczy
wyłączenie(art.42§4zdaniepierwszeinfinek.p.k.).Wzależnościodtego,wjakimukładzie
procesowymwniosekzostanieprzezstronęzłożony,jegorozpoznaniemożenastąpićwróżnym
liczebnieskładzieorzekającym.Gdydorozpoznaniawnioskudochodziprzedrozprawą(główną
161
Por.postanowienieSAwKatowicachz28.02.2019r.,IIAKz415/17,LEXnr2757915.
138
HannaPaluszkiewicz
