Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Prawoliczbyiprawoentropii…
15
jakoukażdegoktomyślipoziomo”15,pojęcieutroglodyty”,propono-
waneprzezWacławaNałkowskiego16,terminuczłowiekindustrialny”
autorstwaStanisławaPrzybyszewskiego17czyLeśmianowskąkoncep-
cjęuczłowiekaprzeciętnego”będącego,wedługpoety,uabstrakcyjnym
wynikiemdziałańalgebraicznych”;jegodusza–wyjaśniałautorŁąki–
uskładasięzdanychstatystycznych,ułatwiającychalgebraicznympo-
rachunkommyślinietwórczejpełnąprzewidywańopiekęnadtakzwa-
nym»życiemwogóle«”18.
Jakożeprzemianaspołecznawyrażającasięwliczebnejdominacji
tłumustałasięmotoremprzemianypolitycznej,takwięcinowoczesna
demokracjabędziepostrzeganaanalogiczniedoprzemianyspołecznej
wmyślprzyjętejantynomii,wktórejzbiorowość,awięcwładzawięk-
szości/władzaliczby,zostajeskonfrontowanazwartościamitradycyj-
nymi:pochodzeniem,przywilejemklasowym,rozumem,zaśrozrost
demokracji,którejfundamentemjestgłosowaniepowszechne,pojmo-
wanyjestjakojednoznacznyzograniczeniemprawjednostki,degrada-
cjąautorytetówświeckichczyreligijnych,zapewniającychdawnemu
światustabilizacjęiskutecznieporządkującychtradycyjnąstrukturę
władzy.uGłosowanie(którejestzasadążycialudziwładzy,liczby)–pi-
sałKierkegaardwpamiętnym1848roku–jestupadkiemwszystkiego,
cowielkie,czcigodne,święteigodnemiłości”19.uRuchdemokratycz-
ny–zauważałNietzsche–jestnietylkoobjawemrozkładuorganiza-
cjipolitycznej,lecztakżeobjawemupadku,mianowicieumniejszenia
15
PoglądFlaubertaprzywołujeZ.Przesmycki.Por.tenże,Walkazesztuką,
[w:]ProgramyidyskusjeliterackieokresuMłodejPolski,oprac.M.Podraza-
-Kwiatkowska,Wrocław2000.
16
Por.W.Nałkowski,Forpocztyewolucjipsychicznejitroglodyci,[w:]Programy
idyskusjeliterackieokresuMłodejPolski,oprac.M.Podraza-Kwiatkowska,Wrocław
2000.
17
S.Przybyszewski,Zpsychologiijednostkitwórczej.OlaHansson,[w:]Synagoga
szatanaiinneeseje,wyb.,wstępiprzekł.zjęz.niem.G.Matuszek,Kraków1995,
s.81.
18
B.Leśmian,Znaczeniepośrednictwawmetafizyceżyciazbiorowego,[w:]tenże,
Szkiceliterackie,oprac.iwstępJ.Trznadel,Warszawa1959,s.59-60.
19
S.Kierkegaard,Dziennik,dz.cyt.,s.137.
