Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
RozdziałI
Zapunktinicjalny–momentuwielkiegowybuchu”otwierającego
eręnowoczesną–wskazujesiętunajczęściejczteryrewolucje:filo-
zoficznąrewolucjęOświecenia,francuskąrewolucjępolityczno-spo-
łecznąroku1789,rewolucjęindustrialnąirewolucjędemograficzną1.
Każdaznichimplikujereprodukcjęitymsamymrozmnożeniefak-
tów:nowoczesnychideispołecznych,orientacjipolitycznych,popu-
lacji,informacji,towarów,transakcjiitd.,zaśefektytegoprzyrostu
krytykamodernistycznaujmujewzestawienialiczbowe,ilustrujące
rozrostnowoczesnegożycia,np.:zwiększenieliczbyludnościEuropy2,
zwiększenieliczbywielkichmiastczyrozrostliczebnymieszkańców
miast;rejestrowanesątakżewszelkieliczbowookreśloneświadectwa
industrialnejitechnologicznejekspansji(np.liczbaiwielkośćośrod-
kówprzemysłowych,wypornośćstatkówparowych,gęstośćliniiko-
lejowych,prędkośćnowoczesnychśrodkówtransportu3),takżedane
określająceprzyrostnośnikówwiedzy(wzrastającewszybkimtempie
nakładyksiążek)iinformacji/wiadomości(rozmnożenietytułówpra-
sowych)4czymiaryliczbowecharakteryzującecorazwiększepotrzeby
ekspozycyjnewielkichwystawświatowychiproporcjonalnydotego
wzrostspołecznegozainteresowaniatymiimprezami,będącymisym-
bolicznąmanifestacjąpostępu5.
Modernizmprzeglądastatystykiiprzeglądasięwstatystykach,po-
dziwiającswójtwórczyrozmach,jednakfascynacjaprzyrostemdóbr
łączysięzdoświadczeniemproblemuznadmiarem,któryuśmierza
chybajedynietawłaśnieiluzjaopanowaniażywiołunadprodukcjipo-
przezutrwaleniejegoefektówwspisachiwykazach6.uWszystko
1
Chronologięiwewnętrznepodziałymodernizmuprzyjmujęza:H.R.Jauss,
ProcesliterackimodernizmuodRousseaudoAdorna,[w:]Odkrywaniemodernizmu.
Przekładyikomentarze,red.iwstępR.Nycz,Kraków1998.
2
Zob.rozdz.IIIniniejszejksiążki.
3
Np.lokomotyw–z9km/hwroku1829do80km/hwroku1868.Por.C.Pichois,
Littératureetprogres.Vitesseetvisiondumonde.Essai,Neuchâtel1973,s.21.
4
Zob.natentematrozdz.VIniniejszejksiążki.
5
Zob.rozdz.IIIniniejszejksiążki.
6
ZwracałnatouwagęRomanZimand.Zob.tegoż„Dekadentyzm”warszawski,
Warszawa1964,s.75.
