Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.Wartośćwedługreprezentantówmerkantylizmu
37
przedmiotu,jestmiarąilościziemiipracy,wchodzącychdojegopro-
dukcji,zależnieoddobroci,czyliwydajnościziemiiodjakościpracy.
alemożesięzdarzyć,żeniektórerzeczy,posiadającewdanejchwili
pewnąwartośćwłaściwą,niesprzedająsięnarynkuzgodnieztąwar-
tością;zależećtobędzieodchęciifantazjiludziiodtego,wjakimstop-
niudanyprzedmiotbywaprzeznichspożywany”37.Jeśliurodzajność
wrolnictwieispożycieniepodlegająwiększymzmianom,cenyrynko-
weżywnościiinnychproduktówpochodzeniarolniczegonieodbie-
gająodwartościwłaściwej.Naogółjednakmałoprawdopodobnejest
dostosowanieprodukcjidóbrdorozmiarówichspożycia,dlategoteż
następujączęstezmianycennarynku-alboichwzrost,albospadek.
Jeślirolnicyprzeznaczająwięcejziemipoduprawęzbożaizwiększą
nakładypracyorazdostarcząwięcejzbożaniżwynosirocznespoży-
cie,wówczasrynkowacenazbożaspadnieponiżejwartościwłaściwej.
Iodwrotnie,mniejszenakładypracyimniejszeuprawyzbożasprawią,
żekupującychbędziewięcejniżsprzedawców,cowefekciewywoła
wzrostrynkowejcenyzbożaponadwartośćwłaściwą.Istniejąrównież
produkty,np.koronki,zegarkiiinnewyrobyrzemieślnicze,których
wartośćmożezależećwyłącznieodnakładupracy.Jeślinatomiastilość
surowców,np.wody,przewyższazapotrzebowanie,czylisąoneniewy-
czerpane,ichcenawynosizero,konstatowałautorEssaisurlanaturedu
commerceengénéral38.
W1767r.JamesSteuart-Denham39opublikowałswojesystema-
tycznedziełoekonomicznept.AnInquiryintothePrinciplesofPolitical
GłównejHandlowejwWarszawie‒SkładGłównynBibliotekaPolska”
,Warszawa1938,
s.49in.
37Ibidem,s.64.
38Zob.ibidem,s.64-65.
39JamesSteuart-Denhambyłszkockimprawnikiemibaronem.Urodziłsię
w1712r.wEdynburguwrodzinieszlacheckiej.PostudiachprawniczychwEdynbur-
guiGlasgowodbyłpięcioletniąpodróżpoEuropie.Zaudziałwdrugimpowstaniu
jakobinów,dążącychdozapewnieniatronuJakubowiEdwardowiStuartowi,zwanemu
nStarymPretendentem”
,zostałzmuszonydoopuszczeniaanglii.Podczasdziewiętna-
stoletniejemigracjiprowadziłdziałalnośćpisarskąorazpracęnaukowąwNiemczech.
PopowrociedoEdynburgapracowałjakourzędnikwKompaniiWschodnioindyjskiej.
W1773r.przyjąłnazwiskoDenham,cobyłowarunkiemodziedziczeniabaronostwa
imajątkupowujuojca-sirarchibaldzieDenhamie.Zmarłw1780r.wEdynburgu.
