Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.Wartośćwedługreprezentantówmerkantylizmu
33
bliczną.Cenęnaturalnąokreślailośćpracypoświęconejnawytworze-
nietowaru.W
.Pettyokazałsięautorempierwszejnobiektywnej”teorii
wartościopartejnapracy,wedługktórejpracajestpodstawowymczyn-
nikiemwartościotwórczym.Obogactwiekrajuniedecydujezasóbpie-
niądzakruszcowego,aleilośćzaangażowanejpracyiziemi25.W
.Petty
twierdziłstanowczo,nżepracajestojcembogactwaiczynnikiem,który
dajebogactwo,takjakziemiajesttegobogactwamatką[ł]”26.Uważał,
żewartośćwymiennawystępujewgospodarcetowarowej,natomiast
wartośćużytkowa-wgospodarcenaturalnej27.
JohnLocke28sformułowałwzorcoweujęcieilościowejteoriipienią-
dzawpracyz1691r.pt.SomeConsiderationsoftheConsequencesofthe
LoweringofInterestandRaisingtheValueofMoney(Kilkauwagoskutkach
obniżeniastopyprocentowejipodniesieniawartościpieniądza).angielski
filozofwyjaśniłprecyzyjnie,żepoziomcenzależyodilościpieniądza
wobiegu.NiestetyJ.Lockeniezrozumiałwpełnizagadnieniawartości
pieniądza.Uważałbowiem,żestosowanieprzezludzizłotaisrebrawroli
pieniądzanadałotymkruszcomwartośćurojoną29.Wpóźniejszych
25Zob.W
.Petty,Traktatopodatkachidaninach,w:Merkantylizmipoczątkiszko-
łyklasycznej.WybórpismekonomicznychXVIiXVIIwieku,koncepcjęwyboruprzy-
gotowałiwstępemopatrzyłE.Lipiński,przekładudokonałCz.Znamierowski,redi
EiTayloriSiZaleski,PWN,[Warszawa]1958,s.471in.orazW
.Petty,ATreatiseof
TaxesandContributions,w:W
.Petty,TeEconomicWritingsofSirWilliamPetty,to-
getherwithTeObservationsupontheBillsofMortality,moreprobablybyCaptainJohn
Graunt,ed.Ch.H.Hull,Vol.1,CambridgeUniversityPress,Cambridge1899,s.36in.
26W
.Petty,Traktatopodatkach…,s.515orazW
.Petty,ATreatiseofTaxes…,s.68.
27Zob.W
.Petty,Traktatopodatkach…,s.487in.orazW
.Petty,ATreatiseof
Taxes…,s.48in.
28JohnLockeurodziłsięw1632r.wWrington.Byłangielskimfilozofem,libe-
ralnymteoretykiempaństwa,lekarzem,pedagogiemiwychowawcą.Postudiachfilo-
zoficznychimedycznychwOxfordUniversitybyłwykładowcąmedycynyiprowadził
eksperymentywnaukachprzyrodniczych.Następniesprawowałfunkcjęlekarzaise-
kretarzaanthony)egoashleyaCoopera,lordaShafesbury.Zpowodówpolitycznych
wyemigrowałdoFrancjiiHolandii.Popowrociedoangliipracowałwministerstwie
dosprawkoloniiorazprowadziłożywionądziałalnośćpisarską.Posiadałudziały
wKompaniiafrykańskiej,handlującejniewolnikamiwameryce.Byłczłonkiemko-
misjidosprawreformymonetarnejorazRoyalSociety.Zmarłw1704r.wOates.
29Zob.J.Locke,SomeConsiderationsoftheConsequencesoftheLoweringofIn-
terestandRaisingtheValueofMoney,w:J.Locke,TeWorksofJohnLockeinNine
Volumes,Vol.4,Rivington,London1824,s.1in.
