Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.Wartośćwedługreprezentantówmerkantylizmu
31
tykigospodarczej,ajejnazwawywodzisięzjęzykawłoskiego‒słowomer-
canteoznaczakupca.Termintenwprowadziłdoliteraturyekonomicznej
adamSmith,któryużyłtegookreśleniajakopierwszy,podejmująckry-
tykęsystemuhandlowego,nazwanegosystememmerkantylistycznym21.
Merkantylizmstanowizbiórpoglądówekonomicznych,które
istotnieprzyczyniłysiędopowstanianaukiekonomii.alemerkanty-
liściniestworzylijeszczejednolitejizwartejteorii,wyjaśniającejota-
czającąichrzeczywistośćgospodarczą.Doktrynamerkantylna,złożo-
nazezbioruróżnychpoglądównatematygospodarcze,niestanowiła
spójnegoiskończonegosystemu,wrozumieniuszkoły,któraujmuje
jednolicierozpatrywanezagadnieniaekonomiczne.Literaturamerkan-
tylnabyłajednakpierwszymstricteekonomicznympiśmiennictwem,
składającymsięzodrębnychtraktatów,poświęconychwyłącznieza-
gadnieniomgospodarczym.Poglądyekonomicznemerkantylistów
dotyczyłymakroekonomicznychaspektówgospodarki.Uważasięna-
wet,żeichwytworemstałasięideagospodarstwanarodowego,rozu-
mianegojakojedenorganizm.Ichpoglądycechowałnarodowypunkt
widzenia.Rozpatrywaliwyłączniezagadnieniagospodarekkrajowych.
Obceimbyłopodejściekosmopolityczne.Bezwątpieniamerkantyli-
ścibylizgodniwnarodowympodejściu.Głosilisprzecznośćinteresów
poszczególnychkrajówprzymiędzynarodowejwymianiehandlowej.
Natomiastinnezagadnieniaautorzykoncepcjiekonomicznych,pocho-
dzącyzróżnychkrajów,badaliiprzedstawialiwodmiennysposób,co
zadecydowałooichoryginalności.Najwybitniejszymimerkantylista-
mi,którzypodejmowalizagadnieniewartości,byliFrancuziianglicy.
Konsekwencjezmiankursuifałszowaniamonetdlastosunków
wymiennychiwartościtowarówJeanBodin22przedstawiłwtraktacie
21Zob.a.Smith,Badanianadnaturąiprzyczynamibogactwanarodów,t.2,
przekłada.Prejbisz,B.Jasińska,redakcjaJ.Drewnowski,E.Lipiński,wyd.2,
WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa2007,s.8i281-307oraza.Smith,AnIn-
quiryintotheNatureandCausesoftheWealthofNations,withalifeoftheauthor,
anintroductorydiscourse,notes,andsupplementaldissertationsbyJ.R.M)Culloch,
newed.,revised,corrected,andimproved,adamandCharlesBlack,Edinburgh1863,
s.187i289-299.
22JeanBodinbyłfrancuskimteologiem,teoretykiempaństwa,filozofempoli-
tycznymorazideologiemabsolutyzmufrancuskiego.Urodziłsięwangersw1530r.
