Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Rozdział1.Rozwójkategoriiwartościprzedpowstaniemnaukiekonomii
pracach,tj.:FurtherConsiderationsconcerningRaisingtheValueofMoney
(1695)orazSeveralPapersRelatingtoMoney,InterestandTrade(1696),
zajmowałsiębogactwemkraju,własnościąiwartościądóbr.Stałnasta-
nowisku,żetylkopracajestźródłemwartości.Samaziemianietworzy
wartości,owoceziemisąbowiemefektempracy.Nawartośćdóbrwpły-
warównieżichużytecznośćorazpopytipodaż30.
PoglądJ.Locke)aoprzypisywaniuprzezróżnenarodywartościuro-
jonejkruszcomszlachetnymodrzucił-jakoabsurdalny-JohnLaw31.
WrozprawieConsidérationssurlenuméraireetlecommerce(1695)za-
uważył,żegdybyzłotoisrebroposiadałowartośćurojoną,niemogłaby
sięonautrzymać.aleJ.Lawnierozumiał,żekruszceszlachetnemają
wartośćużytkowązuwaginamożliwośćichwykorzystywaniajakosu-
rowcówdoprodukcjiwyrobówjubilerskichiprzemysłowych,aponad-
towformiemonetpełniąfunkcjępieniądzajakomiernikawartości
wszystkichinnychrzeczy.Twierdziłbowiem,żesrebrowymienianejest
wedługposiadanejwartościużytkowej,czylirzeczywistejwartości.Stał
nastanowisku,żeodgrywającrolępieniądza,srebrouzyskałododat-
kowąwartość32.autorConsidérationssurlenuméraireetlecommerce
zwróciłjakopierwszyuwagęnaproblemprzeciwstawianiawartości
użytkowejiwartościwymiennej.Stwierdziłwyraźnie:
30Zob.J.Locke,Orządziecywilnym,w:Merkantylizmipoczątki…,s.782-802.
31JohnLawurodziłsięw1671r.wEdynburgu.Byłszkockimbankierem,polity-
kiem,spekulantemiawanturnikiemnadworzefrancuskim.Wiedzęwzakresiegospo-
darki,finansóworazgiełdyzdobywałwEdynburgu,Londynie,amsterdamie,Genui,
Wenecji,Florencji,NeapoluiRzymie.Dziękispekulacjomzgromadziłznacznymają-
tek.Wlatach1716-1720działałweFrancji.Najpierwpełniłfunkcjęministrafinan-
sów(generalnegokontrolerafinansów)orazuzdrowiłfinansepaństwa.Równocześnie
założyłBanqueGénérale,którybyłpierwszymprywatnymbankiememisyjnymwe
Francji,atakżezałożyłikierowałKompaniąZachodniądlaHandluzLuizjanąZa-
chodnią,posiadającąmonopolnahandelkawą,tytonieminiewolnikamiorazpoboru
podatkówiprawobiciamonetwameryce.Zpowodunadmiernejemisjipieniądza
nsystemLawa”zbankrutował.WobawieprzedzemstątłumuuciekłdoWenecji,gdzie
w1729r.zmarłwbiedzieisamotności.
32Zob.J.Law,Considérationssurlenuméraireetlecommerce,w:Economistes-
fnanciersduXVIIIesiècle,tome1,precedesdenoticeshistoriquessurchaqueauteur,
etaccompagnésdecommentariesetdenotesexplicativesparEugèneDaire,Librairie
deGuillaumin,Paris1843,s.469-470.
