Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Studianadantysemityzmemjakomatrycametodologiczna
37
rymszczególnąrolęodegrałoregulacyjnepaństwo,wrazzewspół-
tworzącąjebiurokracją,naukąimedycyną,atakżeszczególnierozu-
mianąideąpostępuiracjonalności.Ztegopowoduautorwielokrotnie
podkreśla,iżto„nowoczesnośćstworzyłarasizm.Onateżstworzyła
nańzapotrzebowanie”27.
Zewzględunato,iżkonceptualizacjaBaumanaskupionajestna
bardzokonkretnych,historycznieokreślonychprzejawachrasizmu
(antysemityzmie),tylkowograniczonymstopniumożebyćonamo-
delemdlaanalizantymuzułmańskiejksenofobiiwewspółczesnejEu-
ropie.Dodatkowepowodyniewystarczalnościjegopodejściasąco
najmniejdwa.Pierwszymjestto,żewujęciuautorabrakujejakiejkol-
wiekpróbyanalitycznegopowiązaniaantysemityzmuztymiformami
nowoczesnegorasizmu,którewymierzonebyływnieeuropejskichin-
nych,zwłaszczawkontekścieeuropejskiejekspansjikolonialnej.Dru-
gimpowodemjestto,żenieobecnajestwnimtakżerefleksjanadspo-
sobami,wjakierozwójkapitalistycznychrelacjiekonomicznych,
równieżpowiązanychzkolonializmem,przyczyniłsiędorozkwitura-
sistowskichideologiiinadaljezasila2;.WksiążceNowoczesnośćiZa-
gładaBaumanwydajesięnieświadomytychpowiązań.Jestbowiem
przekonany,iż„wświetlewspółczesnychtendencjidowycofywania
sięzachodniegopaństwazbezpośredniegozarządzaniawielomaob-
szaramiżyciaspołecznego,nadktórymisprawowałoonowcześniej
kontrolę,iwobliczukształtowaniasięcorazbardziejpluralistycznej,
sterowanejprzezrynekstrukturyżyciaspołecznego”29ryzykoodno-
wieniasięrasizmujestmałoprawdopodobne30.Zważywszynato,że
ramąeuropejskiegostosunkudomuzułmańskichinnychjesthistoria
27Ibidem,s.141.
2;SytuacjawyglądaniecoinaczejwpóźniejszychtekstachBaumana,np.wjego
książceŻycienaprzemiał,Kraków2004.
29Ibidem,s.180-181.
30Baumandopuszczajednakmożliwość,żezapaśćzachodniej„zdecydowanej
dominacjigospodarczej”
,naktórejopierasię„ponowoczesny,konsumpcyjny
iprorynkowy”rozwójzachodni,możespowodować,iżpaństwoponownie
„przejmiekontrolęnadstrukturamiżyciaspołecznego”isięgniepo„spraw-
dzonyświatopoglądrasistowski”
.Wjegoprzekonaniugłównymczynnikiem
odpowiedzialnymzarasizmpozostajepaństwo;ibidem,s.182.
