Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dyplomyszkółwyższych,równieżtychprestiżowych.Jednakteoriatapomagateż
wyjaśnić,dlaczegoprzedstawicielejednychgrupspołecznychosiągająwwarun-
kachprzeedukowaniaspołeczeństwaiinflacjidyplomusukcesspołeczno-zawodo-
wy,natomiastinnimarginalizowani.
Następnąwartąprzytoczeniakoncepcjąjestteoriareprodukcjiekonomicz-
nej,którazostałastworzonawlatach70.XXwiekuprzezSamuelaBowlesaoraz
HerbertaGintisa.Wswojejopublikowanejw1976rokuksiążceSzkolnictwowka-
pitalistycznejAmeryceprzeanalizowalionirelacjemiędzyedukacjąaekonomią
iichwpływnazhierarchizowanąstrukturęspołeczną78.Wedługautorówtejpracy
zasadyekonomiikapitalizmustanowiąpunktwyjściadlawyjaśnieniaprocesów
zachodzącychwszkole79.DavidL.Swartzzwracauwagęnato,żeSamuelBowles
iHerbertGintiswswoimdzielenoferującramypokazującepowiązaniamiędzygo-
spodarką,edukacjąistrukturąklasową,(ł)odwołalisięzarównododziedzictwa
marksizmu,zktóregoczerpaliinspirację,jakidziedzictwafunkcjonalizmustruk-
turalnego,któreodrzucili”80.Jużnawstępiezaznaczyćnależy,pomimotego,że
pewnezałożeniateoriireprodukcjiekonomicznejpoddanezostałykrytyce(zaich
redukcjonizm),towsposóbznaczącyzaistniaławsocjologiiedukacjii,jakzauwa-
żaIsaacGottesman,dodzisiajmaswójistotnywpływnapostrzeganiesystemu
edukacji81.
Twórcyteoriireprodukcjiekonomicznejtwierdząkrytycznie,systemeduka-
cji,będącpowiązanyzkapitalistycznymsystememprodukcji,odtwarzaspołeczne
orazekonomicznenierówności.Wskazują,żeszkołydziałajątak,abysprostaćza-
potrzebowaniurynkupracyorazcałegokapitalistycznegosystemuekonomiczne-
go.WyjaśniatoskonstruowanaprzezSamuelaBowlesaiHerbertaGintisazasada
korespondencji,wmyślktórejplacówkiedukacyjnenieautonomiczne,aleza-
leżneodwytycznychsystemuekonomicznegoikształtująjednostkiwtakisposób,
abydostarczyćrynkowipracyodpowiednikapitałludzki82.Szkołyosiągająto,jak
wskazująsamitwórcyzasadykorespondencji:npoprzezkonstruowanieinterak-
cjispołecznychiindywidualnychnagródwceluodtworzeniaśrodowiskamiejsca
78
T.Gmerek,Kapitalizm,edukacja,nierównośćspołeczna(teoriareprodukcjiekonomicznejSamuela
BowlesaiHerbertaGintisa),[w:]T.Gmerek(red.),Edukacjaistratyfkacjaspołeczna,Poznań
2003,s.97-99.
79
W
.Kruszelnicki,Neomarksizmjakofundamentradykalnejteoriiedukacji(częśćI)(Lata1970-
-1980:aplikacjapojęćreprodukcji,hegemoniiiideologiiwsocjologiiedukacjiryshistoryczny),
nTeraźniejszośćCzłowiekEdukacja”2016,nr1(73),s.21.
80
D.L.Swartz,FromCorrespondencetoContradictionandChange:SchoolinginCapitalistAmerica
Revisited,nSociologicalForum”2004,18(1),s.170.
81
I.Gottesman,SocialistRevolution:SamuelBowles,HerbertGintis,andtheEmergenceofMarxist
ToughtintheFieldofEducation,nEducationalStudies”2013,nr49,s.5.
82
T.Gmerek,Kapitalizm,edukacja,nierównośćś,op.cit.,s.99-100.
30
AdamMickiewiczUniversityPress©2021