Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Olech,IjaLazari-Pawłowskajakometaetykimoralista,
Słupsk2007,ISBN83-7467-002-9,©byWNAkademiiPomorskiejwSłupsku
logicznej,niemożnawięcichdowodzić.Stądetyka,składającasiętylko
zezdańnieopisującychrzeczywistości,alewyrażającychpewneprze-
życiaemocjonalne,niemożestanowićnauki.Niezapominajmyjednak,
żewprawdziezdaniemHume’amoralnośćjestzdeterminowanaprzez
podstawęsądówmoralnych–uczucia,leczniewszelkie.Wydajesię,że
Humedokonujepewnejhierarchizacjiuczuć.Istniejąjakieśuczucia
pierwotnewstosunkudoprzemyśleniaokreślonegoproblemuoduczuć
późniejszych.Totedrugie,którepowstaływtrakcieprocesurozumowa-
niaimutowarzysząstanowiąwłaściwąpodstawęsądumoralnego
12.
ZkoleiMoritzSchlickmożliwośćtraktowaniaetykijakonaukiwią-
załgłówniezkoniecznościąoparciasięwyłącznienafaktach.Etyka
winnazajmowaćsiętymtylko,coistniejewrzeczywistości.Stądteż
ustalenienormniemożebyćsprzecznezpodstawowymidlażyciawar-
tościami.Norma,zdaniemSchlicka,jestodtworzeniempewnegofaktu,
któryistniejewrzeczywistości.Ustalanienormstanowiokreślaniepoję-
ciadobra.Pytaniezaśouzasadnienienajwyższychnormjestpozbawio-
nesensu,ponieważnieistniejenicwyższego,doczegomożnabyje
sprowadzić.Uzasadnieniawymagająnienormyczywartości,leczraczej
rzeczywistefakty,zktórychnormytezostaływyabstrahowane.Oznacza
tozdaniemSchlicka,żeetykaniejestnaukąnormatywnąwzwykłym,
używanymprzezwielufilozofów,znaczeniuterminunormatywny.Do-
konywanebowiemnajejgruncieuzasadnienianormmogąmiećwy-
łączniecharakterhipotetyczny,niezaśabsolutny.Niemożnawżaden
sposóbwykazaćanisamemuustanowić,żedananormajestsłusznalub
uzasadniona.Etykamożetylkopoznawaćpochodzenienorm.Nienale-
żynatomiastdojejzadańtworzenieichznaczenia
13.
Posługującsiępozytywistycznąkoncepcjąweryfikowalności,Schlick
uważa,żewspostrzeganiuzmysłowymniemażadnegofaktu,który
wskazywałbynaobiektywnewartości.Pytanie,czycośjestsamoprzez
sięgodnepożądaniajesttylkogrąsłów.Dlategoprzezmówienieojakiejś
rzeczy,żejestgodnapożądania,należyrozumieć,żestanowionaśrodek
dojakiegoścelu.Zatemprzeprowadzeniedokładnych,opartychnafak-
tachbadańnadtym,cojestfaktyczniepożądanejakotakie,coludzie
uważajązadobre,powinnostanowićrzeczywistezadanieetyki,która
chcebyćpoznawczą.Musimywięcnawstępieprzyjąć,zdaniemSchlicka,
żezajmującsiępoznaniemdobraniemamydoczynieniaznormą,lecz
———
———
—
12Por.D.Hume,Badaniadotyczącezasadmoralności,Warszawa1975,s.7.
13M.Schlick,Zagadnieniaetyki,Warszawa1960,s.28-32.
15
