Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I-Greckieirzymskiedyskusjefilozoficznedotycząceideiiwartości
33
sposóbn‘dobrosamowsobie’”zostałozrównanezperfekcjąontyczną
imusiałozostaćpotraktowanejakoideanajwyższaibezwarunkowa.To,
conadajeprawdęprzedmiotompoznania,apoznającemunadajemocpo-
znawania,nazywasięIdeąDobra.
Ideajestzasadąformy,dziękiktórejto,coistniejące,jestuzasadniane
wswoimbyciudobrym,ideamożejednaktylkootyleoddziaływać,oile
samajestreprezentantkąideinajwyższej,tj.ideidobra.Wmetaforachsłoń-
ca,liniiijaskiniużytychwPaństwie,Platonpróbujeoświetlićdrogędoidei
dobraijejswoistąfunkcję.
To,conadajeprawdęprzedmiotompoznania,apoznającemudajemocpozna-
wanianazywajIdeąDobrałPodobnieteżmówię,żeprzedmiotompoznania
nietylkopoznawalność,dziękiDobruprzysługuje,alerównieżistnienie,oraz
istotaichodniegopochodzi,chociażDobrotoniejestistotą,tylkocośponad
Ideadobrajestideąnajpierwotniejszą,dziękiktórejwogóledokonu-
jesiępoznanieicośjestrozpoznawalnejakoto,czymjestonowswojej
istocie.Tymsamymideadobraokazujesięwogólewarunkiemmożli-
wościtreściowejiprawdziwejwiedzy,tzn.dziękitejostatecznejzasadzie
zostajeporazpierwszyodsłoniętyhoryzont,wobrębiektóregorealizuje
sięludzkiepoznanie.Ideadobrajestczymśwogólebezzałożeniowym,
bezwarunkowym,początkiemkażdegomyśleniaibytu.Niemożnajednak
miećwniąwgląduwprost;wymagaonaraczejmozolnegodochodzenia,co
Platonopisujewmetaforzejaskini.Todochodzeniedoideidobraprowadzi
poprzezróżne,corazabstrakcyjniejszedziedzinyprzedmiotowe,począwszy
odrzeczyempirycznych,przedmiotówmatematycznych,ażkuideomjako
ostatecznymprzyczynomwyjaśniającymto,żebytjesttaki,jakijest.Meto-
dycznecofaniesiędoostatecznychpodstawbytuiwiedzyniemożejednak
zatrzymaćsięprzyideach,bowiemwielośćideiniepozwoliłabystworzyć
jednolitejispójnejwiedzyoświecie.Licznezasadyjednościwprawdzie
uzasadniająwiedzę,aletaką,jakaskładasięzniezapośredniczonych,izolo-
wanychczęściniełączącychsięwsensownącałość.Trzebarazjeszczecof-
nąćsiępozadziedzinęideiwposzukiwaniunajwyższegogwarantasensu,
któryzintegrowałbyposzczególnejednościsensuwjedną,spójnąwsobie
sensownącałość:ideędobra.
