Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
R.A.Podgórski–Ideeiwartościweuropejskimdziedzictwieaksjologicznym
filozofiawartościnacechowanajestużytecznąmądrością(pitagorejczycy,ele-
aci),któraposzukujeodpowiedzinapytania:Jakżyć?Czymjestdobro?Jaki
sensmażycieludzkie?Dlategofilozofiawartościskupiasięnadobru,pro-
ponującokreśleniewartościjakowypełnienieidopełnieniedobra.Mazatem
statusmądrościżyciowej,pewnejfilozofiimoralnej,którapozwalaprzeżyć
życiegodziwie,tzn.tak,abyczłowiekpoprzezdobrozbudowałwłasneczło-
wieczeństwo.Szczęścieczłowiekapoleganapodejmowaniustarańokulty-
wowaniewłasnegodobraiunikaniemoralnegozła.Jesttoważnymoment
mówiącyotym,żeżyciejestwarteprzeżywaniawłasnegodobraidlatego
człowiekpowinienzdobywaćwiedzę,abyżyćwprzekonaniu,żecnotęnale-
żybardziejcenićniżzdrowie,aduszębardziejniżciało.Wtensposóbanty-
cznifilozofowiemówiąopodmiotowościduszy,którastajesiępolemdocie-
kańwfilozofiiwartości(Pitagoras,Sokrates,Platon),arefleksjanadduszą
wśródstarożytnychGrekówstajesięintelektualnymspojrzeniemwewnątrz
własnegownętrza,przezktórybudująwłasneokreśleniadobrasłużącedopeł-
nieniuczłowieczeństwawczłowieku.
WedługJaninyGajdymyślowartościachodnaleźćmożnajużwfilozofii
Milezyjczyków,wichwierzewistnienienadrzędnejzasadyrzeczywistości,
arche,którastanowiwzorzecdlawszelkichwartości.Jońskafilozofiaprzy-
rodyprzenosiłaprawarządząceludźmiwkosmos,dokonującwtensposób
ichabsolutyzacji.Prawate,wzobiektywizowanejformie,wracałydoludzi,
gubiącpodrodzepamięćoswymludzkimpochodzeniu.Podobniebyłowmy-
ślipitagorejczyków,uznającejczłowiekazacząstkękosmosuzobowiązanądo
naśladowaniadoskonałejcałości,którejjestelementem.Bymócnaśladować
kosmicznądoskonałość,człowiekwpierwszejkolejnościmusijąpoznać,
wpoznaniutymzyskującwiedzęoprawdziwych,obiektywnych,kosmicz-
nychwartościach.Jednakże,jaktwierdzichociażbyKsenofanes,bardzoczęsto
zdarzająsięwśródludzifałszywemniemanianatematkosmicznejdoskona-
łości,zaciemniająceprawdziwąhierarchięwartości.Wefekciespołeczne
uznanieniejednokrotniestajesięudziałemfałszywychsystemówwartości.
WedługHeraklitasamopoznanieprawdziwychwartościnieoznaczajeszcze
bezwzględnegopodporządkowaniasięim.Ludziepowodowaniswąpychą
częstokroćprzeciwstawiająsiętymdoskonałymwzorom,tworząc,jakbyna
Koza-Grosz,Aksjologiajakodyscyplinascalającafilozofięinaukiokulturze,źródło:
https://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/2101[dostęp:22.09.2019].
