Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
R.A.Podgórski–Ideeiwartościweuropejskimdziedzictwieaksjologicznym
materialnych.Funkcjonowałateżwkształtującymsięspołeczeństwiegre-
ckimpewnaobyczajowośćprawna,któranakazywałaprzestrzegaćform
współżyciaspołecznego.Ogromneznaczeniewrozwojucywilizacjigre-
ckiejodegrałHomer.HomerwIliadzieiOdyseipokazywałGrekom,jakimi
wartościaminależyposługiwaćsięwżyciu.PoematyHomerowe,podobnie
jakromansepóźnegośredniowieczareprezentująsposóbżyciaarystokra-
cjigreckiej.Musiałystanowićważnyelementwżyciuspołecznym,skoro
obowiązkiemmłodzieżykształconejodVIIIwiekubyłouczeniesięna
pamięćwartościiideałówmoralnychorazzdobywanieumiejętnościposłu-
giwaniasięnimiwżyciu.Wielezwartości,którymiposługiwałsięHomer,
znalazłosięuHezjoda,najbardziejznanegoepikagreckiegopoHomerze.
Hezjodanalizujerzeczywistośćspołecznąodstronyprostegoczłowieka,
rolnika,któregozadaniemjestpracanaroliiprzestrzeganieboskichpraw.
Takiepostępowaniezapewniaczłowiekowidostatek,ponieważświatem
rządziSprawiedliwość(Dike)iwynagradzazatrudorazkarzezaodejście
odboskichpraw.WartościtebyłyprzeniesionewVI-IVwiekup.n.e.na
życiepolityczne.DlategoSolonwswejtwórczościpoetyckiejwskazujena
koniecznośćpodporządkowaniasystemuwartościdziałalnościpolitycznej.
Caładziałalnośćczłowiekapowinnazostaćpodporządkowanadobrupań-
stwa,którezależyodprzestrzeganiaprawa,prawozaśjestwyznacznikiem
tego,cosprawiedliweisłuszne.Dowartościzwiązanychzdobrempań-
stwa,zżyciemzgodnymzprawamireligijnymiiumiaremnawiązywali
wswychmoralizującychsentencjachmyślicielezaliczanidogronatzw.
Wielkieznaczeniewkształtowaniuwartościspołecznychmiałożyciere-
ligijne,wktórymznaczącąrolęodgrywałamistykadionizyjska,kształtująca
Siedmiomamędrcaminazywanomitycznychzałożycielikulturygreckiej,żyjących
wVII-VIwiekup.n.e.PorazpierwszywspominaonichPlaton.Wedługniegobylito:
TaleszMiletu,SolonAteńczyk,BiaszPrieny,PittakoszMityleny,KleobuloszLindos,
MysonzCheniChilonzeSparty.Czterejpierwsiwystępowalirównieżwewszystkichpóź-
niejszychlistach,umieszczającychnadalszychmiejscachróżneinneimiona,najczęściej
Periandra,tyranaKoryntu.JedynieoSolonieiPeriandrzemamydośćdużowiadomości,
oinnychzaśprawiewyłączniedaneanegdotycznelublegendarne.Mądrość,którąsię
wsławili,mogłabyćzarównopraktycznąmądrościążyciową(słynnemaksymysiedmiu
mędrców,znanem.in.zinskrypcji),jakteżroztropnościąmężastanuipolityka.Damon
zCyreny,którynapisałdziełoOFilozofach,wszystkimmawieledozarzucenia,szcze-
gólniezaśsiedmiumędrcom.Anaksymenespowiadał,żezajmowalisięoniraczejpoezją.
NatomiastDikaiarchostwierdził,żeniebylianimędrcami,anifilozofami,aleraczejludź-
mirozumnymiiznającymisięnaprawodawstwie.
