Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PolskamiędzyWschodemaZachodem
miałyrozstrzygnąć,potymkrótkimdwuletnimokresiepseudoliberalizmujuż
powstałaPolskataka,jakjestdzisiaj,zorganizowanawmyśldoktrynymarksi-
stowskiej,nazasadzierządówjednopartyjnych13.Niebędęsięrozwodził,jakajest
politycznie,otymwszyscywiemy.Najgorszejestto,żewłaśniekażdyczłowiek,
FrancuzczyAnglik,jakwyjedziezeswegokrajuiwrócipopięćdziesięciulatach,
towie(niezrozumiałygłoszsali)doczegowróci,tymczasemPolakwłaściwienigdy
niewie.Zmianysąparadoksalne,zmianysąszaleniedalekoidące.
Powojniewtymkrótkimokresieliberalizmułudziliśmysię,żePolska…,[że]
polskaspecyfikapolitycznaoprzesięjednaktemuwzorcowikomunistycznemu,
żetaspecyfikajakośsięzachowa.WierzyłwtorównieżMikołajczyk.Pamiętam,
żekiedyutworzyłonswojestronnictwo,PolskieStronnictwoLudowe14,żebyod-
różnićjeodStronnictwaLudowego15,ikiedyodmówiłkandydowaniadoSejmu
[Ustawodawczego]zewspólnejlistyzkomunistamiiPPS-em,pewienangielski
dziennikarzzapytałgo:„Czytooznacza,żePSLjestwopozycji?”.NacoMikołaj-
czykodpowiedział:„Niejesteśmywopozycji,bowiększośćniemożebyćwopo-
zycji”.Dowcipnepowiedzenie,aleokazałosię,żejednakinatąwiększośćsposób
49
podkierownictwemludzizorientowanychlewicowo(tzw.zrywowców)izależnychod
PPR.Jesienią1946rokuzaniechanotakżepracnadutworzeniemniezależnejpartii
katolickiej,powycofaniuprzezEpiskopatPolskiwsparciadlatejidei.W.Bujak,Histo-
riaStronnictwaPracy1937-1946-1950,Warszawa1988;A.Dudek,R.Gryz,Komuniści
iKościółwPolsce(1945-1989),Kraków2006,s.21-22.
13
UstrójPolskiwlatach1945-1947określanyjestmianemsystemupartiidominującej,
wlatach1947-1989zaśsystemempartiihegemonicznej.Formalniewczasachkomu-
nistycznychistniaławielopartyjność,alewrzeczywistościbyłytorządymonopar-
tyjne.J.Wrona,SystempartyjnywPolsce1944-1950.Miejsce–funkcje–relacjepartii
politycznychwwarunkachbudowyiutrwalaniasystemutotalitarnego,Lublin1997.
14
PolskieStronnictwoLudowepowstało22sierpnia1945rokuzprzekształceniaprzed-
wojennegoSL,którewlatachwojnydziałałowstrukturachPPPpodkryptonimem
„Roch”(Trójkąt).PSLmiałwokresieprzedreferendumz30czerwca1946rokuokoło
800tys.członków.Wpływytejpartiimożnaznaczącorozszerzyćnainneorganiza-
cje,typuZwiązekNauczycielstwaPolskiegoczyZMWRP„Wici”.R.Buczek,Naprze-
łomiedziejów:PolskieStronnictwoLudowewlatach1945-1947,Toronto1983.
15
StronnictwoLudowezwanelubelskimreprezentowałolewicowyodłamruchuludo-
wego.PowstałozinspiracjiPPRwlutym1944rokuipoczątkowootrzymałonazwęSL
„WolaLudu”.W1949rokutojegoludziezdominowalidziałaczyPSLwnowoutworzo-
nejpartiionazwieZjednoczoneStronnictwoLudowe.R.Turkowski,PolskieStronni-
ctwoLudowewobroniedemokracji(1945-1949),Warszawa1992.
