Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PolskamiędzyWschodemaZachodem
STEFANKISIELEWSKI:
ProszęPaństwa,tytułtejpogadankimojejoczywiście
niepowinienbyćinterpretowanygeograficznie.Każdemiejsceleżymiędzyjakimś
wschodemajakimśzachodem.Chodzioczywiścieopojęciaduchoweczysymbo-
liczne.IstniejewPolscedużoludzi,ludzimojegopokoleniaimłodszych,którzy
będącprzeciwnikamitegoustroju,wktórymżyjemy,niezgadzającsięznim,ani
zjegozałożeniamifilozoficznymi,anispołecznymi,anizjegopraktyką,zwalcza-
jącgooilemożliwości,jednocześniechcielibyjednakmiećrównieżjakąśsatysfak-
cjęzPolski,żePolskajakajest,takajest,alecośjestwniejnambliskiego,coś,co
sięniezmieniapomimowszelkichprzemianhistorycznych.Jestjakaśpolskaspe-
cyfika,którafunkcjonujezawsze.Jesttotakinowymesjanizmjakiś,możenasiłę
trochętworzony,alewiadomo,żeczłowieksamymsprzeciwemniewyżyjeimusi
miećjakieśrzeczydoidealizowania.
ZPolską–jakwiemy–jestkłopot.Polskaprzedewszystkimzmieniasięco
kilkadziesiątczycokilkanaścielat.Takijakiśzniejkameleon.Zmieniasięlud-
nościowo,geograficznie,politycznieijakaśdefinicjaponadczasowajesttrudna.
Byłatakadefinicjacierpiętnicza,żePolskatojestChrystusrozpiętynakrzy-
żumiędzydwomałotrami.(pojedynczyśmiechzsali)AznowukiedyśAntoni
Słonimski8sparafrazowałto,powiedział,żePolskatojestprzedmurzechrześci-
jaństwa,aleprzedmurzeobrotoweodwschoduiodzachodu.(śmiechzsali)Ludzie
starsi,doktórychniestetymamjużprzyjemnośćczyprzykrośćnależeć,widzieli
różnePolski.Jaosobiściedobrzepamiętam:trzy.MojamłodośćupłynęławPol-
scedwudziestoleciamiędzywojennego,którądziśnazywasięDrugąRzeczpospoli-
tą;wiekdojrzaływPolsceokupacyjnej,wokupacyjnejWarszawie,acałaresztajuż
wPolsce„ludowej”,czylikomunistycznej,należącejdoblokuwschodniego.
Muszępowiedzieć,żewspomnieniaPolskidwudziestolecia,cokolwiekbykry-
tycznegomożnaoniejpowiedzieć,ojejstosunkachludnościowych,ojejsytuacji
ekonomicznej,ojejprzestarzałejstrukturze–powiedzmy–społecznej,tojednak
47
8
AntoniSłonimski(1895-1976)–poeta,satyryk,felietonista,komediopisarz,prozaik,
krytykteatralny.WspółtwórcaiczłonekgrupypoetyckiejSkamander,wlatach1924-
1939staływspółpracownik„WiadomościLiterackich”,od1939rokuprzebywałna
emigracji(wParyżuiLondynie),w1951powróciłdokraju.PiętnowałdecyzjęCzesła-
waMiłoszaopozostaniuzagranicą(Odprawa–1953)ipodpisał„Apel48”,wktórym
wzywanodopowrotudokraju(1955).PozmianachpolitycznychbyłprezesemZLP
wlatach1956-1959.Aktywniedziałałwobronieswobódtwórczychipolitycznych
(byłm.in.w1964r.inicjatoremisygnatariuszemListu34).Zob.J.Kuciel-Frydryszak,
Słonimski:heretyknaambonie,Warszawa2012.
