Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
OdThotmesadoSzeszonqa(XV-Xw.)...
dzisiejszejTurcji)orazHuryciwGórnejMezopotamii(obszaryobecnej
północnejSyrii).Hetyci,posługującysięjednymzindoeuropejskichjęzy-
kówanatolijskich,koncentrowaliswojąpolitycznąaktywnośćnaobszarach
Anatolii.HurycizaśpodkoniecXVIstuleciazjednoczylisię,tworzącpań-
stwoMitanni,którerozwijałoswojąkulturęwbezpośrednimsąsiedztwie
Syro-Palestynyirozprzestrzeniałosięnajejtereny.Elitętegopaństwa,za-
mieszkanegoprzezmieszankęludnościkaukaskiejiindoeuropejskiejzgru-
pyindoirańskiej,tworzyławojskowaarystokracja,określającasięmianem
maryannu,cooznaczałoDwojownikawalczącegozrydwanu”(termintenwy-
wodzisięzjęzykówindoeuropejskich).WXV-XIVw.pewnaczęśćwład-
cówmiastzobszaruSyro-Palestynynosiłaimionaindoaryjskielubhuryckie.
Zjawiskotoświadczyoskutecznejekspansjipolitycznejelithuryckich,które
podporządkowałysobieznaczneobszarySyriiiPalestynyistworzyłytam
warstwęrządzącą.Fakt,żewładcymówiącylokalnymjęzykiemsemickim
zachowywaliimionawichniesemickimbrzmieniu,świadczyogłębokiej
akulturacjielit.Niejesttoprzytymodosobnionyprzypadekfunkcjonowania
wPalestyniespołecznościozdecydowaniezróżnicowanympochodzeniu.
NapoczątkuXVw.istniałowSyriikilkamniejszychpaństwzależnychod
Mitanni:Alalach,Nuchaszsze,Nija,Katna,Zinzar,Tunip,Kadesz,aich
oddziaływanieobejmowałoFenicjęorazGalileę.
DlaPalestyny2połowyIItysiącl.decydującemiałyokazaćsięjednakdzia-
łaniaEgiptu.PrzedstawicieleXVIIIdynastiiegipskiej(ok.1550-1295)dąży-
lidoodbudowywielkościEgiptupojegoupadkuzapanowaniaHyksosów.
HyksosibyliobcymiprzybyszamizterenówAzji,aepokaichrządów,przy-
padającanatzw.DrugiOkresPrzejściowy,zakończyłasięwpołowieXVIw.
ichwygnaniemiustabilizowaniemwładzypodrządamiXVIIIdynastii.Pa-
mięćonarzuceniuwładzyEgipcjanomprzezobcychkazałafaraonomza-
pewnićkrajowibezpieczeństwoprzedwrogamizzewnątrz(najeźdźcami
zAzji,alerównieżpaństwemKusz,zajmującymterenydzisiejszegopółnoc-
negoSudanu)iodcisnęłapiętnonagłównychkierunkachdziałaniaXVIIIdy-
nastii,którawłaśniewpaństwachAzjiupatrywałajednegoznajgroźniejszych
przeciwnikówEgiptu.Najlepszymsposobemzapewnieniabezpieczeństwa
okazałasiępolitykaekspansji.PrzełomXVIiXVw.przyniósłdewastacyj-
nedlaludnościigospodarkiPalestynywojskowewyprawyEgipcjan,wtym
sięgającądobrzegówEufratuwyprawęThotmesaI.Palestynaodczułado-
tkliwieskutkizniszczeń,jakichwówczasdoznała.KolejnifaraonowieXVIII
dynastii-namniejsząlubwiększąskalę-równieżprowadzilidziałaniawo-
jennewAzji.
SytuacjęSyro-PalestynymiałnastałeodmienićThotmesIII:panował
wlatachok.1479-1425izmieniłradykalnierealiategoregionunakolej-
nestulecia.Bezpośredniąprzyczynątychprzeobrażeńbyłydwasyryjskie
państwazależneodMitanni:TunipiKadesz,którerozpoczęłyagresywną
politykę,narzucającswojezwierzchnictwoczęściFenicji,wtymmiastu