Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.Psychofzjologiaorazpsychologiarozwojowo-wychowawczawedług...
wrodzone,inaczejczulibyśmysięimieliwyobrażenienaszejindividualnej
istnościodpierwszegomomentunaszegopoczęcia”(tamże,s.324).
Genezategopoczuciajest,wedługŚniadeckiego,złożona(Ujestwy-
padkiemwieluuczuć,poznańiporównańpoprzednich”),jegozaśobec-
nośćuwarunkowanaokreślonymstopniemrozwojuukładunerwowego
(odktóregonaszeżyciepsychiczneisamoświadomośćsącałkowicie
zależne).Swojezdanieuzasadniajakrasowyempirysta:
Żealbowiemtoczucie[samegosiebie–T
.R.iB.D.]wnerwach,aosobliwie
wmózgu,mamiejsceprzekonywamysięnaprzódstąd,żenerwytylkoczują,
azatem,żecotylkojestczuciem,wnichmusimiećmiejsce;powtóre,iż
wczasiedoskonałegosnutoczucieustaje;potrzecie,żeustajezaprzyciśnie-
niemlubzepsuciemmózgu[tamże,s.325].
OdścisłegomonizmuinaturalizmudzieliŚniadeckiegowłaściwie
tylkopoglądnareligię,którącenisobiewysokoiuznajezajedenznaj-
ważniejszychwyróżnikówczłowieczeństwa,gdyżUjedentylkoczłowiek
pojmujebytnośćNajwyższejIstnościicześćjejoddaje”(tamże,s.289).
NajbardziejinteresującefragmentypracyŚniadeckiegosąpoświę-
coneproblematycezzakresuwspółczesnejpsychologiiosobowości,
psychologiirozwojowejiwychowawczejorazpsychologiispołecznej.
Woryginalnyinowatorskijaknaoweczasysposóbrozważaonkwestie
temperamentalnychikonstytucjonalnychuwarunkowańfunkcjonowa-
niajednostek,grupspołecznychorazrasinarodów.Zdającsobiespra-
węztego,żeniemadwóchidentycznychosób(Uniemaszindividuum,
którebydodrugiegozupełniebyłopodobne”,tamże,s.373),proponuje
oryginalnątypologiękonstytucjonalnąopartąnaanaliziedwóchwymia-
rów:UMożnabywszystkieróżnicekonstytucjidodwóchprzywieśćpo-
czątków,tojest:dopierwiastkowejistateczniesięutrzymującejróżnicy
organizacji,tudzieżdoprędkościimocybiegużycia”(tamże,s.375).
NatejpodstawiewyodrębniaŚniadeckipodstawowetypykonstytucjo-
nalne:Unerwowy”(oprzewadzeprocesówintelektualnych);Uatletycz-
ny”(oznaczającysięUmocąmięsidoskonałymichwyrazem”);Ukrwisty”
iUlimfatyczny”,orazichkombinacjeipodtypy.Stwierdzateż,iżjedną
znajważniejszychcechodpowiedzialnychzaróżnicezachodzącemiędzy
ludźmijestruchliwośćprocesównerwowych(wtymkontekściewyróż-
niaUkonstytucjonalnieprzyśpieszony”orazUopóźniony”biegżycia),która
47
