Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.Psychofzjologiaorazpsychologiarozwojowo-wychowawczawedług...
2.2.Psychofzjologiaorazpsychologiarozwojowo-
-wychowawczawedługJędrzejaŚniadeckiego
JędrzejŚniadecki(1768–1838),lekarz,biolog,chemikifilozof,kierowałka-
tedrąchemiiifarmacjiSzkołyGłównejLitewskiejwWilnie.Jestonauto-
remdwupsychologicznieważnychprac:dwu-
tomowejTeoriijestestworganicznych(1804,
1811)orazniewielkiegoartykułuUwagi
ofizycznymwychowaniudzieci(1805),którego
rozbudowanaformaksiążkowaujrzałaświatło
dziennedopierow1840roku.Tenostatnitekst
możnauznaćzapionierskipodręcznikzzakre-
supsychologiirozwojowejiwychowawczej.
JędrzejŚniadecki
Teoriajestestworganicznychzasługujena
mianodziełazewszechmiarniezwykłego,
gdyżŚniadecki–conaoweczasyniebyło
zjawiskiempowszechnym–zajmowałwod-
niesieniudoczłowiekaiumysłustanowisko
monistyczne,biologistyczne,aprzytym
holistyczne(np.chętnieposługiwałsiępo-
jęciemUorganizacji”).Niezbicieprzekonuje
otymfragment,wktórymukazujeczłowiekajakoczęśćwiększejcało-
ści,mikrokosmosstanowiącyodzwierciedleniemakrokosmosu:
myjesteśmytylkomałymogniwemogromnegołańcuchaorganicznego,aten
tylkoogniwemcałejbudowyfizycznejkuliziemskiej,któraznowuwcałym
ogromieświatamożebyćcząstkąnieznaczną.Tonampokazujenadto,żecały
światfizycznyjestnieprzerwanymłańcuchemistotifenomenów,takściśle
pomiędzysobązwiązanych,iżzaprzerwaniemktóregokolwiekogniwa,zagro-
żonajestcałośćogólna.Nakoniec,tonasznowuzwracadodawniejustalone-
gopoczątku,iżcałyogółjestestworganicznychjestjednąożywionącałością,
którejczęścitaksąpomiędzysobązwiązane,itaksięmajądosiebie,jak
rozmaitetegożsamegoindividuumorgana.[...]Cozazgodna,wspaniała
idoskonałajedność![tamże,s.350–351].
Wartosobieuprzytomnić,iżwczasiekiedyŚniadeckipisałtesłowa,
teoriaewolucjiniebyłajeszczesformułowana,taksamo,jaknieznano
45
